Aandacht voor èchte aandacht voor mensen met emb

De parels van medewerkers op de woningen voor mensen met een ernstig meervoudige beperking waar ik aan verbonden ben op mijn werk, werken iedere dag keihard. Ze werken keihard om de mensen goed te verzorgen, opmerkzaam te zijn voor lichamelijke ongemakken, de mensen te voeden, en naar hun dagbesteding te brengen. Maar niet altijd lukt dat met echte aandacht, schrijft gedragskundige Lot de Swart.

Medewerkers doen heel hard hun best ook om er te zijn voor de ander, de ander terug te geven dat hij of zij geliefd is, de ander in het tempo dat bij hem of haar hoort te begeleiden. Ze doen hun best te wachten, omdat de ander dan eenmaal de tijd krijgt ruimte te nemen. Iets wat iemand met een meervoudige beperking vaak niet vanzelfsprekend kan. Ze doen hard hun best echte aandacht te hebben voor de ander, met hoofd en hart.

‘Vijf andere mensen moeten in hetzelfde uur ook gewassen en naar de dagbesteding’

Maar hoe zeer ze hun best doen, en hoe graag ze willen, dit lukt hen te vaak niet goed genoeg. Het lukt hen onvoldoende om er ècht te zijn, van mens tot mens. Want vijf andere mensen met net zo een grote mate van afhankelijkheid moeten in datzelfde uur ook worden verzorgd, gewassen, verschoond, aangekleed, gevoed en naar de dagbesteding.

Tijdsdruk
Met een slecht geweten moeten ze te vaak- om wille van de tijdsdruk- dingen van de ander overnemen waar de ander, als er de tijd voor was, best een deel zelf had kunnen doen in zijn of haar eigen verzorging. De cliënt wordt hierdoor niet meer gestimuleerd zelf te doen, verliest vaardigheden en kan ongewild en onbedoeld steeds minder zelf.

Het slechte geweten dat weer opspeelt wanneer ze geen tijd hebben kunnen maken de ander uit te zwaaien wanneer de taxichauffeur hem of haar op komt halen; wanneer de ander zelf zijn boterhammen niet mag smeren, omdat dat te lang duurt; wanneer ze iemand die angstig is buiten hun bereik, toch alleen moeten laten.

De parels van medewerkers, werken te vaak met een slecht geweten. Omdat ze te hogen eisen stellen? Nee, omdat ze het vak hebben gekozen om de ander te laten zijn wie die is en daar scoren ze onvoldoendes op.

Juist datgene doen- persoonlijke aandacht geven, samen een momentje van genot, samen een blokje om, of naast elkaar op de bank, samen beleven, een moment van ruimte voor wederzijdsheid- dat kan er te vaak niet bij. Dat zou ten koste gaan aan de basiszorg van een van de vijf andere mensen. Juist datgene wat de ander tot mens maakt; aandacht, betrokken worden, meedoen, uitgenodigd worden, ruimte krijgen, juist die basale menselijke behoeften, daar schieten ze tekort.

Daarom word ik zo blij van al die aandacht de laatste tijd voor mensen met een meervoudige beperking. Dat er zo veel ouders en andere betrokkenen de bres op gaan voor deze mensen. Om aandacht te vragen voor de mensen die het zelf niet kunnen; aandacht voor meer aandacht, voor meer mens.  | Door Lot de Swart