Advies Kiesraad: hulp in stemhokje voor mensen met verstandelijke beperking

Ook kiezers met een verstandelijke beperking moeten hulp kunnen krijgen bij het uitbrengen van hun stem. Dit is een van de voorstellen van de Kiesraad in een evaluatie van de verkiezingen in Nederland van afgelopen maart. | Foto Marleen Griffioen

21 maart dit jaar waren in Nederland de gemeenteraadsverkiezingen en het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv). Al tijdens de verkiezingen ontstond er een conflict over het toestaan van hulp in het stemhokje voor mensen met een verstandelijke beperking.

Nu kunnen alleen kiezers met een lichamelijk beperking hulp krijgen bij het uitbrengen van hun stem. De burgemeester van Woerden zei dat de Kieswet op dit punt verouderd is en strijdig met het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap.

De Kiesraad schaart zich nu achter dit signaal van de burgemeester en enkele organisaties zoals het College voor de rechten van de mens. Met het advies van de raad komt het zo dichterbij dat ook kiezers met een verstandelijke beperking hulp kunnen krijgen bij het uitbrengen van de stem in het stemhokje.

‘Alleen hulp van een stembureaulid is toegstaan’

Een lastige voorwaarde van de Kiesraad kan zijn dat mensen alleen door een lid van het stembureau mogen worden geholpen, om zo ongewenste beïnvloeding te voorkomen. Dit wil de raad ook doorvoeren voor kiezers met een lichamelijke beperking.

Omdat het voor stembureauleden lastig kan zijn om vast te stellen of er sprake is van een verstandelijke beperking, komt dit advies in de praktijk overigens neer op het toestaan van hulp in het stemhokje aan iedere kiezer die daarom vraagt.

Kleiner stembiljet en elektronisch tellen
Tijdens een eerdere oefening van het stemmen met mensen met een verstandelijke beperking bleek vooral het uitvouwen van het stembiljet een probleem. Daarop speelt een ander advies in van de kiesraad: om zo snel mogelijk te experimenteren met een nieuw, kleiner stembiljet dat ook in het buitenland wordt gebruikt, en het elektronisch tellen ervan.

Stembureaus uur eerder dicht
Een ander advies van de Kiesraad is om de sluiting van de stembureaus te vervroegen van 21.00 uur naar 20.00 uur, zolang stembiljetten nog handmatig in het stembureau worden geteld. “Zolang er nog geen technische hulpmiddelen ingezet kunnen worden bij het tellen, is lastenverlichting van de stembureauleden wenselijk.”

Stemfie
Verder moet het maken van een stemfie in het stemlokaal volgens de kiesraad worden verboden. Dit om te voorkomen dat kiezers onder druk gezet worden of zich voelen om op een bepaalde partij en/of kandidaat te stemmen en daarvan het bewijs te leveren.

Mobiele stembureaus
De Kiesraad staat afwijzend tegenover de inzet van mobiele stembureaus. Lees meer hierover en het volledige evaluatieverslag op de website van de Kiesraad.  |