Andere tijden over onbegrepen autisme en ‘ijskastmoeders’

Het historische televisieprogramma Andere Tijden dook in de geschiedenis van autisme. In de interviews met familieleden komt vooral de zoektocht naar voren en het onbegrip, ook bij specialisten, tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw.

Autisme is tot in de jaren '70 nog geen aangeboren hersenontwikkelingsstoornis, maar het gevolg van een harteloze moeder, een zogeheten ijskastmoeder. Andere Tijden maakte een bijzonder tijdsbeeld en sprak met een moeder en een zus van een autist over die begintijd: het onbegrip, de lange zoektocht naar wat het beste is voor het kind. Huisartsen die niet weten wat ze ermee aan moeten, specialisten die met de handen in het haar zitten.

Presentator Koos Postema doorbrak die onwetendheid met een uitzending in 1973 van het Vara-programma Een klein uur U, waarin hij met ouders en professor Lucas Kamp praatte, op dat moment een van de weinige experts in Nederland op het gebied van autisme, en praat met ouders van autistische kinderen.

Andere Tijden gaat met Postema terug naar die tijd en het effect van de uitzending: ‘een openbaring, een aha-erlebnis’ voor veel ouders. Uiteindelijk kwam er een speciaal huis voor mensen met autisme, het dr. Leo Kannerhuis, vernoemd naar de Oostenrijkse-Amerikaanse psychiater dr. Leo Kanner, die al in 1943 een onderzoek publiceerde naar autisme. In de uitzending komen de pioniers van dit huis aan het woord, die vertellen over de zoektocht naar de juiste behandeling.

Ook komt het effect van de film Rainman aan bod en het langzaam ‘inburgeren’ van de betekenis van autisme. Een moeder zegt dat mensen niet meer raar op kijken als ze zegt dat haar broer autistisch is. “Voor het gemak zeg ik nog steeds wel eens bij vreemden: 'hij is doof', maar eigenlijk hoeft dat niet meer.” |

Andere tijden: IJskastmoeders en autisme. Over onbegrepen autisme. Aflevering van 30 minuten, uitgezonden op 14 oktober 2017.