Angstige mensen veiligheid bieden, hoe doe je dat?

Het klinkt mooi: mensgericht werken, vanuit je persoonlijke motivatie. Maar het valt niet altijd mee bij mensen die jou afwijzen, die zich terugtrekken, die niet doen wat jij hun vraagt, die jou uitproberen tot op het bot, of die de controle over zichzelf verliezen. Hoe blijf je op zulke momenten rustig en bereid om te luisteren? Hoe weerhoud je jezelf van oordelen, oplossingen verzinnen en ingrijpen?

In het boek Contactgericht ondersteunen beschrijven Anneke de Groot en Ad van de Broek een aantal technieken om het contact met autistische en/of verstandelijk beperkte cliënten te verbeteren, zodat ze de kans krijgen zich te ontwikkelen. Fijn voor hen, maar een goede relatie met je cliënt maakt jouw werk ook een stuk interessanter en plezieriger. Je ontwikkelt jezelf ook.

Nooit met opzet moeilijk doen
Contactgericht ondersteunen gaat ervanuit dat mensen met beperkingen nooit met opzet moeilijk lopen te doen. Ze doen moeilijk omdat ze zichzelf en hun begeleiders niet vertrouwen. Ze voelen zich onveilig en zoeken wanhopig naar manieren om die veiligheid te forceren. De schrijvers leggen uit hoe het komt dat ze zich zo onveilig voelen: ze kunnen moeizaam zintuigelijke indrukken (prikkels) verwerken, begrijpen hun eigen lichaam niet, ze zijn niet goed in staat handelingen te beginnen of tot een goed einde te brengen. Kortom er zijn talloze belemmeringen voor hen om zich open te stellen voor anderen, om plezier te hebben en te leren.

Jouw eigen houding
Kunst is in de eerste plaats om contact te krijgen, en dat lukt alleen als de cliënt zich niet bedreigd of bekritiseerd voelt, of onder druk gezet. Contactgericht begeleiden begint dus bij jouw eigen houding. Daar wordt een hoofdstuk aan gewijd, want hoe slaag je erin om jezelf van een afstandje te bekijken, en te bedenken wat jij doet waardoor de cliënt zich onveilig voelt? Heb je enig idee door welke ideeën, regels en vooroordelen jouw houding wordt beïnvloed? Hoe verander je dat?

Signalen van je cliënt
Jouw eigen houding als mens heeft veel meer invloed op hoe de cliënt functioneert dan welke methode of structuur ook. De kunst is om nieuwsgierig en belangstellend te zijn, zonder vooroordelen, zonder plannen, zonder doelstelling. Open staan voor signalen van je cliënt en er geen oordeel aan hechten. De in het boek beschreven Option-methode helpt je om los te komen van gedachten die je verhinderen om open te staan voor signalen van je cliënt. Die open houding is een basisvoorwaarde om contact op te bouwen en vervolgens cliënten contactgericht te ondersteunen. Het boek bevat allerlei technieken om vanuit die ontspannen, belangstellende basishouding je cliënt ruimte te geven zichzelf te ontwikkelen. De laatste twee hoofdstukken gaan over probleemgedrag, en over voorbeelden uit de praktijk.

Contactgericht ondersteunen, door Anneke Groot en Ad van den Broek.
Uitgegeven door Fortior, www.fortior.info, prijs 12,50 euro plus verzendkosten.