Betekenisvolle relatie de basis van goede zorg en onderzoek

Een betekenisvolle relatie tussen cliënt, hulpverlener en onderzoeker verhoogt de kwaliteit van onderzoek, zorg en van het leven van de cliënt. "Het beste van jezelf delen met de ander", zo omschreef professor Petri Embregts dit op het symposium van de Academische werkplaats leven met een verstandelijke beperking (Tranzo) op 11 april in Tilburg. Petri Embregts vertelde hoe je de brug tussen wetenschap en praktijk slaat.

"Als onderzoeker kom je er niet door enquêtes door te sturen, je moet een menslievende relatie hebben met betrokkenen uit de praktijk." Onderzoek naar betere zorg en vervolgens coaching daarin is volgens haar hard nodig. "Mensen met een verstandelijke beperking hebben een verhoogd risico op gedragsproblemen. Maar begeleiders kunnen die gedragsproblemen ook in stand houden door

• te weinig kennis van de oorzaak
• negatieve emoties
• ervaren stress en gebrek aan zelfvertrouwen.

Trainingen in meer kennis zijn niet voldoende, die moet je koppelen aan coaching. Maar de plekken waar dat gebeurt moet je met een vergrootglas zoeken."

Basishouding begeleider
De opleiding tot ervaringsdeskundige is een goed voorbeeld van het ontsluiten van kennis, zo zei Embregts. "Mensen kunnen zelf het beste vertellen wat ze belangrijk vinden." Daarom citeerde zij een cliënt over wat de perfecte begeleider is: "Iemand die het op de manier doet zoals wij het willen. Ze accepteert ons zoals we zijn. Ze laat ons in onze waarde. En ziet ons niet als verstandelijk gehandicapte of idioten, laat ik het maar cru zeggen." Dat moet de basishouding zijn van een begeleider, aldus Embregts.

Kwaliteit contact meten
Hoe je die kwaliteit van interacties tussen cliënt en begeleider meet, presenteerde onderzoekscoördinator Wietske van Oorsouw in een workshop. In een onderzoek hiernaar beoordeelden zowel leken, begeleiders als experts (van het Centrum voor consultatie en expertise) aan de hand van videofragmenten het contact tussen begeleider en cliënt. Opvallend daarbij was dat dit dezelfde uitkomsten opleverde, blijkbaar kijken mensen op dezelfde manier naar het contact tussen twee personen. Alleen het taalgebruik verschilde (jargon bij professionals) en de experts gaven meer tips voor verbetering van het contact. Een workshopdeelnemer merkte wel op dat het een gemiste kans is dat cliënten en ouders niet gevraagd zijn naar hun oordeel.

In andere workshops werden onder meer de resultaten besproken van onderzoek naar sociale netwerken, seksueel misbruik en vrijheidsbeperking. Ook konden bezoekers in een interactieve sessie praten over hun bijdrage aan verbinding tussen mensen uit de praktijk en uit de wetenschap. Het gaat om de gun-gun factor en goede afstemming en overleg, zo concludeerden de deelnemers.

Prijzen
Op het symposium was ook de uitreiking van Došen Scriptieprijs en de Jan van der Kruis prijs. Meer informatie over de werkplaats en het symposium op de website van Tranzo.