Bewegingsgerichte ondersteuning voor mensen met ernstige meervoudige beperkingen

Wat is nu de beste aanpak als het gaat om bewegen voor cliënten met een ernstig meervoudige beperking? Leontien Bossink promoveerde onlangs op de bewegingsgerichte ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Bewegingswetenschapper Mariëlle schrijft in haar blog over dit onderzoek naar onder andere het effect van beweegbanken.

Onlangs was ik in gesprek met een teamleider. Zij gaf aan dat er discussie was ontstaan over het effect van beweegbanken. Beweegbanken zijn banken die door middel van een elektromotor worden aangedreven. Een bepaald gedeelte van deze bank beweegt waardoor de cliënt, die op de bank ligt, geassisteerd bewogen wordt. Een aantal bewegingsagogen was er heel positief over. Maar de fysiotherapeut was helemaal niet enthousiast.

Ik herinnerde me dat ik hier met Leontien Bossink eens over gesproken had. Zij werkt als gedragswetenschapper bij ’s Heeren Loo en promoveerde 21 maart op de bewegingsgerichte ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking. Hiervoor deed zij ook onderzoek naar de effecten van de beweegbanken bij mensen met een ernstige meervoudige beperking.

Leontien, klopt het dat jij onderzoek hebt gedaan naar de Beweegbanken?
“Ja, ik heb gekeken naar de effecten van de beweegbanken. In de praktijk zagen we steeds meer beweeginitiatieven voor mensen met EMB. Dat is een heel positieve trend omdat mijn onderzoek ook laat zien dat mensen met EMB te weinig beweging krijgen. De inzet van beweegbanken leek veelbelovend. Daarom hebben we hier onderzoek naar gedaan. Het was namelijk nog niet bekend of de inzet van beweegbanken ook de verwachte effecten opleverde.”

Wat komt er uit je onderzoek?
“De resultaten laten zien dat de interventie goed uitvoerbaar is in de dagelijkse praktijk. Mensen met EMB kunnen door de beweegbanken dus daadwerkelijk meer in beweging worden gebracht.

De resultaten laten echter ook zien dat deze manier van bewegen voor mensen met EMB géén effect heeft op andere domeinen. De mensen met EMB die deelnamen aan de beweegbanken scoorden na afloop niet beter op de functionele mogelijkheden, alertheid, spierspanning, fysieke fitheid en kwaliteit van bestaan dan de controlegroep.”

Wat is dan jouw advies voor het team?
“Mijn advies aan dat team is om te beseffen dat het geen ‘one size fits all’ oplossing is als het gaat om bewegen bij mensen met EMB.

Als team kijk je goed naar elke individuele cliënt. Daarbij stel je de volgende vragen:

• Hoe kan bewegen ingezet worden zodat de cliënt beter een relatie aan kan gaan met zijn of haar omgeving?
• Welke bijdrage kan bewegen – en het effect daarvan – leveren aan zijn of haar kwaliteit van bestaan?
• Wat heeft iemand nodig? En hoe zouden we dat met bewegen kunnen bereiken?

Ik vind het belangrijk voor mensen met EMB om doelgericht en methodisch te werken. Je bepaalt als team – samen met de betrokken disciplines – wat je met bewegen voor een cliënt met EMB wilt bereiken. Je overlegt hoe je dat zou kunnen aanpakken en gaat dat vervolgens een aantal weken inzetten voor een cliënt.

Vergeet dan niet om dit na een aantal weken ook weer gezamenlijk te evalueren. Klopt het wat we bedacht hadden voor de cliënt? Hebben we met bewegen echt bereikt wat we voor ogen hadden? Alleen zo kunnen negatieve effecten worden voorkomen, en kan bewegen van betekenis zijn voor mensen met EMB.”

Wat is jouw advies aan organisaties die zich willen inzetten voor meer bewegen voor mensen met EMB?
“Dat wil ik van harte aanbevelen!

Wel is het van belang dat organisaties (bestaande en nieuwe) beweeginitiatieven wetenschappelijk laten onderbouwen. Dit is niet alleen belangrijk om negatieve effecten bij cliënten met EMB te voorkomen, maar ook om te kijken of de investering in tijd, geld en energie van medewerkers in verhouding staat tot de uitkomsten.”

Mijn conclusie?
Er is geen kort en krachtig antwoord op de vraag of beweegbanken goed zijn voor cliënten met EMB. Het hangt af van de cliënt én van welk doel je voor ogen hebt. Goed kijken naar de cliënt en samen blijven evalueren is Leontiens advies.  |  Door Marielle Tromp. Dit blog verscheen eerder op de website van de Vitale Zorgverlener.

Meer weten over Leontien Bossink?
Leontien is één van de onderzoekers in een netwerk van gedragswetenschappers en bewegingswetenschappers die onderzoek doen naar de leefstijl en gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking.

• Leontien werkt voor ’s Heerenloo. Zij schreven ook over haar promotie.
• Haar proefschrift over bewegingsgerichte ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking is te lezen als flipbook en op de website van Rijksuniversiteit Groningen.