Bewezen effectieve interventies steeds vaker ingezet in langdurige zorg

In de langdurige zorg (ouderen- en gehandicaptenzorg) waren eind vorig jaar 27 interventies beschikbaar die bewezen effectief zijn. Worden die interventies ook veelvuldig gebruikt en wat staat een goede implementatie ervan in de weg? Kennisinstituut Nivel deed er onderzoek naar.

Interventies zijn bedoeld om de kwaliteit van leven te verbeteren voor mensen die langdurige zorg ontvangen. Maar niet elke interventie is effectief. Wil je werken met een bewezen effectieve tool, dan kun je de Databank erkende interventies raadplegen.

Soort interventies
Nivel bekeek welke van deze bewezen tools er zoal zijn voor de ouderen- en gehandicaptenzorg, en of zorgorganisaties er gebruik van maken. Naast 16 interventies voor de ouderenzorg waren er in december 2021 in totaal 11 interventies binnen de gehandicaptenzorg.

• 1 gericht op het verbeteren van de mobiliteit bij halfzijdige gezichtsvelduitval
• 1 voor begeleiders van cliënten
• 3 voor kinderen met een ernstig meervoudige beperking
• 2 voor kinderen of volwassenen met een ernstig meervoudige beperking
• 1 gericht op volwassenen met een verstandelijke beperking
• 3 voor kinderen met een (licht) verstandelijke beperking en bijkomende problematiek.

Effect en inzet
In de gehandicaptenzorg blijken de interventies daadwerkelijk ingezet te worden op 3 tot 17 locaties (waar dat in de ouderenzorg uiteenloopt van 3 tot 230 locaties). Dat beeld wordt wat vertekend, meldt Nivel, doordat niet alle contactpersonen die ze erover gesproken hebben zicht hebben op het gebruik van de tools. Daarbij zijn de specifieke doelgroepen binnen de gehandicaptenzorg vaak kleiner.

Bovendien wordt niet altijd met de gehele interventie gewerkt, maar met elementen eruit. Bij een van de interventies geldt het ‘train de trainer’-principe. Hierdoor kan een sneeuwbaleffect ontstaan, waardoor de contactpersoon het zicht kwijtraakt op de precieze schaal van uitvoering in de praktijk. Kortom: de inzet van de interventies is vermoedelijk groter dan op basis van dit onderzoek naar voren komt. 

Welke interventie kies je?
Er zijn soms voor een bepaalde doelgroep meerdere interventies beschikbaar. Op basis van welke factoren wordt dan de keuze voor die ene interventie gemaakt? In de gehandicaptenzorg wordt vooral naar de volgende zaken gekeken:

• Duidelijke handleiding, helder doel, materialen
• Begeleiding van communicatiepartners bij de uitvoering van de interventie
• De bewezen effectiviteit
• De inhoudelijke kern van het programma
• De ervaringen van andere organisaties of locaties met de interventie

Vaak wordt begonnen met een interventie in een deel van de organisatie. Als blijkt dat de tool aansluit bij de behoeften vanuit de praktijk en er een duidelijk meerwaarde ervaren wordt, gaat men de interventie breder implementeren in de organisatie.

Kartrekker
Volgens Nivel vinden de bewezen effectieve interventies inmiddels wel hun weg naar de praktijk, maar kan het aantal zorgorganisaties dat ermee werkt wel verder omhoog. Daarom is onderzocht welke factoren de implementatie kunnen bevorderen. Daarover melden zorgprofessionals en contactpersonen van de interventies dat het belangrijk is om een kartrekker aan te stellen binnen de organisatie, iemand die blijvende aandacht blijft vragen voor de interventie. Ook een positieve houding van de zorgprofessionals die ermee moeten werken is belangrijk, net als verwevenheid van de interventie in het beleid en de werkprocessen.  |

Meer over dit onderzoek, inclusief het gehele rapport, is te lezen op de website van Nivel.