Boek over de recente geschiedenis van de gehandicaptenzorg

Tijdens een symposium van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) op 7 juni is het boek Niet-normaal. Ontwikkelingen en dilemma’s in de Nederlandse gehandicaptenzorg gepresenteerd. Het verhaalt over hoe deze zorg vanaf de jaren 70 is vernieuwd en welke dilemma’s dat nu oplevert.

Publicist en cultuurpsycholoog Jos van der Lans sprak voor dit boek met zestien mensen die nauw verbonden zijn met de gehandicaptenzorg. Het zijn allemaal erfgenamen van de jaren 70 en kennen de worsteling met de vernieuwingen die toen zijn ingezet, de kloof tussen beleidsdoelstellingen en de dagelijkse zorg. Ze zien het ongemak waarmee de buitenwereld nog vaak reageert. En hoe zit het met inclusie en volwaardig burgerschap?

In zijn introductiehoofdstuk laat Van der Lans de lezer kennismaken met zijn buurjongen Joris, die lichamelijk en verstandelijk gehandicapt is. In de zomer zit hij vaak op een bankje voor het huis. Dan groet Van der Lans hem als hij langsloopt, maar hij heeft geen idee of Joris hem wel herkent. ’s Avonds verzamelt zich daar bij het bankje vaak een groepje buren en vrienden. Flessen wijn gaan open, chippie erbij en Joris zit daar ook.

Is dat inclusie? Van der Lans denkt van wel. Volwaardig burgerschap? Hij twijfelt: je zou het ook gewoon tevredenheid kunnen noemen. Waarom hebben we die grote woorden eigenlijk nodig? In zijn zoektocht naar antwoorden sprak hij met de zestien mensen uit zijn boek over de gehandicaptenzorg. En zij blijken de grote woorden als inclusie en volwaardig burgerschap nauwelijks in de mond te nemen.

Minister gehandicaptenzaken
Tijdens het symposium reikte VGN-voorzitter Boris van der Ham de eerste exemplaren van het boek uit aan vijf van de zes kandidaten voor de functie van minister van Gehandicaptenzaken, een initiatief van KRO-NCRV.

Jos van der Lans zei in zijn presentatie dat Niet-normaal het moeilijkste boek is, dat hij ooit had gemaakt. ‘Inclusie’ en ‘volwaardig burgerschap’ noemde hij ‘afscheidswoorden’: ‘We willen iets niet meer, namelijk buitengesloten worden als onvolwaardig burger.’ De interviews voor dit boek maakten hem duidelijk dat ‘mensen met een beperking mensen zijn die ruimte zoeken waar zij waardigheid en respect krijgen’. De VGN zou zich volgens hem ‘meer in het culturele debat mogen manifesteren, om die ruimte te creëren.’  |

Niet-normaal. Ontwikkelingen en dilemma’s in de Nederlandse gehandicaptenzorg. Door Jos van der Lans. Uitgeverij de Graaff. Te koop bij de boekhandel voor 24,99 euro.