Cliënten zingend door moeilijke momenten heen loodsen

Zorgondernemer Nicole van Troost beschrijft hoe ze bij een aantal mensen met een verstandelijke beperking die ze begeleidt spanning en zelfverwonding zag verdwijnen door het zingen en gebaren van een lied. Foto: Kindergebaren met Lotte en Max

Hoe krijg je een klas met kleuters stil en aandachtig? Zing een lied. Beter dan tien keer ‘Willen jullie allemaal even stil zijn?’, werkt het om zingend hun aandacht te vangen en nadien zijn ze rustig. Dat is de les die een vriendin van mij ooit kreeg van een oude rot in het vak toen ze voor het eerst voor een klas vol kleuters kwam te staan.

Het deed me denken aan een vrouw met een verstandelijke beperking die ik altijd zingend door de moeilijke momenten heen loodste, van de ene situatie naar de ander, waarbij haar spanning verdween als sneeuw voor de zon zodra ik een lied aanhief en zij swingend met haar grote lieve lijf haar tanden poetste, schoenen aan trok en wat dies meer zij.

Kracht van zingen
Zingen heeft een enorme kracht. Ooit las ik dat mensen die een zeer hoge leeftijd bereikten gemeenschappelijk hebben dat zij zich onder andere door moeilijke tijden heen sloegen door te zingen. Jenny Arean schreef er het prachtige lied ‘Zing dan’ over.

En als je het internet opgaat met de vraag wat de kracht van zingen is, dan vind je daar talloze voorbeelden van. Het is helend voor jong en oud, daar is geen twijfel over.

Bebloede oren
Mijn mooiste herinnering aan de kracht van een lied is die aan Ella. Bebloede oren zonder kraakbeen vanwege haar drang daarop te slaan op de momenten wanneer ze het allemaal niet meer begreep. En dat kwam nogal eens voor, omdat haar verstandelijke- en auditieve beperking ertoe leidden dat veel van ons gedrag voor haar onbegrijpelijk was. Ook sloeg zij zichzelf dan hard met haar handpalm tegen haar boventanden en maakte daarbij een krachtig geluid, als om haar frustratie te uiten.

Ella, een kleine dame met het syndroom van Down, die haar benen bij wijze van spreken zo in haar nek kon leggen en het liefst in kleermakerszit op haar stoel zat te brommen, waarbij ze altijd een takje versierd met allerlei sliertjes met een hand heen en weer bewoog, haar houvast en toverstok voor veiligheid.

Zon brak door
We zongen liedjes, in gebarentaal. Diezelfde die mijn jongste dochter nu ademloos bekijkt op dvd; kindergebaren met Lotte en Max. En dan gebeurde er een klein wonder. Al zingend in gebarentaal, haar beengeleider op het hoofd, kwam op het gezicht van de brommende jongedame langzaamaan een enorme glimlach tevoorschijn, haar wiegen werd rustiger en een stralende gouden zon brak door.  |

Door Nicole van Troost, orthopedagoog en begeleider. Zij schrijft onder meer het weblog 'Dankbaar werk’ , waar deze aflevering als eerste in juli 2015 verscheen