De talenten van mensen met autisme

Sinds ongeveer een jaar heeft BNN-presentator Filemon Wesselink de diagnose ‘autisme spectrum stoornis’. Om zichzelf beter te begrijpen, maar vooral om anderen met dezelfde diagnose te ontmoeten, duikt Filemon in nieuwe afleveringen van zijn tv-programma opnieuw het spectrum in. Waarbij hij vooral kijkt naar hun talenten. Columnist Margreet Pereboom geeft als voorproef haar eigen ervaringen met de bijzondere begaafdheden van mensen met autisme en pleit ervoor het woordje stoornis te laten vallen

In de eerste serie van Het is hier autistisch kreeg Filemon de diagnose autisme. De nieuwe serie is vanaf 15 februari elke donderdag om 21.45 uur te zien op NPO 3. Deze keer gaat Filemon op zoek naar mensen met een bijzondere hobby of talent. Persoonlijk ben ik daar heel blij om. Het klinkt als dat de insteek niet vanuit de problemen die er zijn worden genomen, maar vanuit talenten.

Stoornis?
Het feit dat we spreken over een autisme spectrum stoornis geeft aan dat er een ‘mankement’ is, een gebrek. Iets in het hoofd is kapot, dus het stoort.

Het lijkt vooral een verstoring voor mensen die niet autistisch zijn. Wij begrijpen soms niets van de gedachtegangen. En dat terwijl er zoveel waarheid in ligt. Meer waarheid dan wij zelf kunnen bedenken.

‘Wordt het meisje nu wakker als een beker, als ze hier uit drinkt?’

Naast me zit een jongedame met een nieuwe beker in haar hand. Ze is er erg blij mee, maar er is ook iets in haar wat het niet begrijpt. Op de beker staat namelijk de tekst; ‘I woke up like this’.

Ik heb een zelfde beker gekregen en staar naar de tekst. Het is een hele goede vraag. Worden we morgenochtend nu echt wakker als een beker?

Drakenmoeder
Matthijs is een jonge knul en hij is gek op zijn begeleidster Caroline. Ze kunnen lezen en schrijven met elkaar. Hij verheugt zich altijd erg op haar komst. Op een dag komen ze samen aangelopen bij de spelkamer. Matthijs is bij mij in therapie en tijdens de overdracht vertelt Caroline dat Matthijs al heel de dag niet tegen haar praat.

Ze begrijpt er niets van. Ineens rent Matthijs de spelkamer in. Ik loop hem achterna en hij roept:

‘Zij is een moeder van echte draken.’

Ik heb geen idee waar hij het over heeft. Tot ik mij omdraai naar Caroline.

Ze heeft een trui aan. Een mooie grijze. Met de tekst ‘mother of dragons’.

Nou, daar ben je als jong jochie mooi klaar mee. Met een begeleidster die moeder is van echte draken. Ik zou ook niet meer met haar willen praten.

Hilarische kunst
Patrick tekent kunstwerken. Het zijn gedetailleerde werken met veel kleur.

Hij schildert in verschillende schilderstijlen. ‘En een schilderstijl is de wijze waarop er wordt geschilderd’, zo legt hij aan mij uit.

Hij kan abstract schilderen, fijnschilderen en impressionistisch. Ook is hij creatief in het bedenken van nieuwe schilderstijlen. Momenteel schildert hij ‘hilarische kunst met een emotie’.

Hij schildert een sinaasappel met een traan. En een banaan die krom ligt van het lachen. En er is een klein citroentje op het schilderij dat zich heeft verstopt voor de boze courgette. Patrick vraagt of ik het ook hilarische kunst vind.

Ik kan het alleen maar beamen. ‘Ja, dit is hilarische kunst met emotie.’

Wat mij betreft mag hij er patent op aanvragen. Het is geniaal.

Stoffig
Op een dag vraagt Niels aan mij of ik wel aan sport doe. Nu ben ik niet heel fanatiek. Maar ik doe iets met yoga en kickboksen. Niels valt letterlijk tegen het keukenblok aan.

Jij? Kickboksen?. Ik dacht steeds dat jij zo’n saaie, stoffige, vrijgezelle therapeut was.

Want àlle therapeuten zijn saai en stoffig en jij bent ook nog eens alleen.

Echt, het is die heerlijke, onbezonnen eerlijkheid van deze mensen en kinderen. Zullen we het woordje ‘stoornis’ nu meteen maar laten vallen?’ Want dat autistische denken? Het is zo gek nog niet.  |  Margreet Pereboom

Het is hier autistisch is vanaf 15 februari elke donderdag om 21.45 uur te zien op NPO 3