De verzamelaar - Tijd bestaat niet

Nog nahijgend van de vier trappen die ik heb weten te trotseren, stap ik de kamer van Jan binnen. Jan woont in een flat die in grote wanorde verkeert. Overal liggen stapels kranten, boeken, klokken, kapotte tv's, radio's. Jan is een verzamelaar. Column Margreet Pereboom in Klik 6. Tekening Josje van Koppen

Tussen de stapels in de kamer van Jan staat een comfortabele stoel. Ernaast een tafeltje met een asbak waarin een shagje ligt te smeulen. Jan is Hollands glorie. Groot, joviaal. Hij draagt een donker pak met hier en daar een vetvlek en een brandgaatje. Om zijn pols een opvallend horloge en naast hem staat een echt zakenkoffertje. Jan is een zakenman, hij sjouwt zijn administratie voortdurend met zich mee.

Altijd te laat
Ik ben bij Jan omdat het team dat heeft gevraagd. Zij ervaren 'handelingsverlegenheid.' Niemand van het team heeft een goede band met Jan. Hun beeld van hem is negatief, ze vinden geen aansluiting. Het gevolg is dat Jan vervuilt, niet meer eet en soms boos reageert. De grootste ergernis: Jan komt – ondanks zijn prachtige, goed werkende horloge - nooit op tijd. Hij is te laat, veel te vroeg of komt helemaal niet opdagen. Hij manipuleert, luistert niet en is vaak lange nachten weg.

Jan moet eigenlijk naar de intensieve zorg. Maar het is een beetje dubbel, want hij weet het allemaal wèl. "We willen best bij hem aansluiten," zegt begeleidster Ria. "Maar we weten niet hoe."

Handel
Ik weet het ook niet. Eerst maar eens kennismaken met Jan en met het team. Wat is Jans behoefte en wat heeft het team nodig? Het zou toch mooi zijn als Jan in zijn eigen huis kan blijven? Heel de buurt kent hem. Als iemand wat nodig heeft, weet Jan het vast wel te vinden in zijn flat. Je kunt het bij hem kopen voor een habbekrats. Zo verdient hij wat bij. Dan koopt hij extra pakje shag of hij spaart voor mooie dingen. Zoals het koffertje en zijn horloge.

Zodra ik in zijn woonkamer sta, schuift Jan me een krukje toe en zet hij een kop koffie. We hebben snel contact, Jan en ik. Hij laat foto's zien van vroeger. Zijn ouders hebben altijd op de vaart gezeten. Hij mocht mee. Jan houdt van het water en mist het soms nog erg. Hij vertelt over zijn leven als schipper. Leven op één plek vindt hij soms moeilijk. Het is niet vervelend om naar Jan te luisteren. Hij vertelt boeiend. Ook over zijn begeleiders haalt hij mooie anekdotes op. Geen kwaad woord over hen. Dat zet mij aan het denken. Misschien gaat het niet eens zo slecht, maar ieder voelt het gewoon anders. En kloppen de verwachtingen wel die de begeleiders hebben van Jan?

Kuchje
De tijd vliegt om. "Zeg Jan, hoe laat is het eigenlijk, ik moet zo gaan." Met een groots gebaar kijkt Jan op zijn horloge, en nog eens. Dan volgt er een kuchje, hij draait er een beetje omheen. "Eh, ik heb iets in mijn oog." Plotseling houdt hij zijn pols voor mijn gezicht. "Kijk jij zelf maar even, Margreet." Hij wrijft in zijn oog. Ik doe hem na, mijn oog traant ook. "Jeetje, Jan, zit er soms wat in de lucht of zo?" We turen samen nog wat sniffend naar zijn horloge. "Mooi is ie, hé?" constateert Jan. Ik knik. Hij is prachtig, tijdloos. Tijd bestaat niet!

Column Margreet Pereboom in Klik 6 van 2013.