Documentaire over zoektocht lvb-er naar zelfstandigheid

Op de dag dat ze 18 wordt, weet Hyba het eigenlijk al: ze komt terug in de zorginstelling, want anders zwerft ze toch maar op straat. "Maar eigenlijk wil ik niet in de instelling zitten." In de documentaire 'Het leven begint bij 18' zie je hoe lastig het is voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking om als ze volwassen worden zelfstandig een leven op te bouwen. De documentaire is maandag 3 februari te zien op Nederland 2.

Jongeren met een licht verstandelijke beperking mogen vanaf hun 18e hun eigen leven bepalen. Ook wanneer ze al problemen hadden en gedwongen hulp kregen, moet de hulpverlening zich verplicht terugtrekken als zij 18 worden. Juist deze jongeren overschatten hun mogelijkheden en vermijden vaak zorg, zo is te zien in het portret van Hyba.

Veilige plek
Als ze behandellocatie Klipper van Groot Emaus ('s Heeren Loo) op haar 18e verlaat, zwerft Hyba half Nederland door. Ze wordt ruim een maand later door de politie uit een pand gehaald waar prostituees en harddrugsgebruikers zitten. Begeleider Peter van Groot Emaus regelt een gedwongen opname voor haar, en later ook een beschermde begeleid wonen plek in Rotterdam. "Ondanks dat ze onze klant niet meer is, kan ik het niet laten voor dat meisje te zorgen. Dat kan niet tot in het oneindige, maar ik hoop dat ik haar toch nog kan overdragen aan een veilige plek."

Hyba bedankt Peter voor zijn bezorgdheid, maar loopt vervolgens toch weer vast. Op de beschermde plek nodigt ze haar oude vrienden uit, belandt weer op straat, en wordt opgepakt voor winkeldiefstal. "Ik kan het niet meer fixen, ik kan niks. Het is een chaos in mijn hoofd."

Toekomstdromen
Expertisecentrum William Schrikker wil met de documentaire laten zien hoe hard het nodig is jongeren beter voor te bereiden op het volwassen leven, en ontwikkelde hiervoor met ketenpartners het instrument 18 Take Control. Daarbij kijk je al ver voordat de jongere 18 jaar wordt naar zijn of haar ondersteuningsbehoefte en toekomstdromen, samen met familie en vrienden, bijvoorbeeld met behulp van een Eigen Kracht-conferentie. De William Schrikker Groep organiseert op 13 maart een congres over deze aanpak.

Voor Hyba is dit te laat, zij komt uiteindelijk weer terug op Groot Emaus in de crisisopvang. Ncrv Dokument Het leven begint bij 18 is geregisseerd door Marlou van den Berge en geproduceerd door Paul de Bont Producties. Het duo maakte eerder spraakmakende documentaires over de zorg zoals Machteloos (2010) over de kinderwens van verstandelijk beperkte ouders en Adhd (2013). De film is mede mogelijk gemaakt door Fonds Nuts Ohra, Fonds Verstandelijk Gehandicapten en Ncrv Dokument.

Ncrv 2Doc: Het leven begint bij 18, maandag 3 februari om 21.00 uur op Nederland 2. Bekijk een kort voorfilmpje.