Een concreet toekomstplan motiveert cliënten

Het Toekomstplan van Pluryn is een getekende poster met de wensen, talenten, dromen en kwaliteiten van bewoners. Bewoner Immanuel: “Het Toekomstplan heeft me gemotiveerd om er iets van te maken. Ik kan er elke dag op kijken, dan weet je wat je wil en hoe je daar komt.”  | Fotografie Bas van Spankeren

Gewoon kijken, gewoon doen en gewoon leven is de manier van kijken van Pluryn locatie Kemnade. Het Toekomstplan helpt bewoners om daar het goede gesprek over te voeren. Op de besloten locatie Kemnade wonen jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking die veel hebben meegemaakt. Zij kennen een leven met veel uitplaatsingen en ervaringen van falen. Juist voor hen is het zo belangrijk om uit te zoeken wat voor hen van betekenis is. Dit in combinatie met een onvoorwaardelijke en veilige omgeving die door Pluryn wordt geboden. 

Wensen zijn uitgangspunt
Bij Pluryn merken ze dat het Toekomstplan bijdraagt aan meer mens zijn, een groter netwerk. Medewerkers komen los van het aanbodgerichte denken, doordat zij de wensen van hun bewoners als uitgangspunt nemen. Het probleemgedrag van bewoners neemt af en iedereen ontdekt dat er meer kan dan gedacht. Het helpt om de focus op probleemgedrag los te laten en juist te richten op wat wel mogelijk is.

Wat zijn mijn talenten?
Het Toekomstplan begint met het voeren van een goed gesprek. “De cliënt bepaalt zelf wie er bij dat gesprek aanwezig is,” vertelt Loes Engelen, directeur zorg & behandeling van Kemnade. “Dit kan familie zijn, vrienden, begeleiding, maar ook een buurman of een oude bekende. Een tekenaar tekent alle stappen op. Dit zijn allemaal antwoorden op vragen als: Wat werkt voor mij? Wie helpen mij? Wat ga ik morgen doen? En: Wat zijn mijn talenten? Voor de bewoner zorgt het voor meer eigen regie, zeggenschap en kansen voor de toekomst. De gedragswetenschapper begeleidt het team en de andere betrokkenen bij de uitvoering.”

‘Het gaat erom wat jij wil en niet: wat kan niet’

Toen Immanuel op Kemnade kwam wonen, was hij depressief. “Ik kwam uit een hele heftige situatie. Ik had niet echt een beeld van wat ik wilde voor de toekomst. Daarom ging ik aan de slag met Toekomstplan. Wat ik fijn vind is dat ze tijdens het eerste gesprek al zeiden: ‘Het gaat erom wat jij wil, ‘en niet: ‘wat kan niet’.”

“Ik wilde meer vrijheid, meer naar buiten. Inmiddels ben ik uit mijn depressie en zit ik op dansles. Ik heb laatst ook meegespeeld als figurant in een videoclip. Daarnaast heb ik het afgelopen jaar bij het wijnbouwcentrum gewerkt, in de horeca. Het was fijn om een vaste plek te hebben om naartoe te gaan. Ze steunden me onvoorwaardelijk.”

‘Terug naar school’
Immanuel blijft stappen zetten, binnenkort maakt hij zelfs zijn tweede Toekomstplan. “Vanaf volgende maand ga ik terug naar school. En dat terwijl ze als kind tegen me hebben geroepen: ‘Jij gaat nooit naar school kunnen of een goede baan krijgen.’ Met zorgplannen heb je zo’n stapel papier voor je. Dit is veel overzichtelijker, maar ook veel leuker voor jezelf om naar te kijken.”

Ook moeder Neti heeft gemerkt dat de focus op wat wel kan, goed werkt. Ze was aanwezig bij de Toekomstplanbespreking van een andere bewoner: “Samen met andere familieleden kwamen we tot de conclusie dat hij heel veel meer kan dan hij op dat moment deed. En inmiddels woont hij in een appartement. Hij kan zelf wassen, koken en zijn appartement onderhouden. Hij kan overal naar toe en heeft zelfs verkering met een vriendinnetje.”

‘De tekening is een goede manier om elkaar beter te begrijpen’

Ook voor begeleiders is het fijn om met het Toekomstplan te werken. “Anders dan bij een geschreven plan, maakt het Toekomstplan duidelijk deel uit van het dagelijkse leven,” vertelt projectleider en begeleider Kristel Kivits. “De tekening is een goede manier om elkaar beter te begrijpen. Door het beeldend te maken, is het gemakkelijker om met elkaar af te stemmen.”

Een voorbeeld van een toekomstplan

Twinkel
Ook met Toekomstplan aan de slag? Pluryn maakte diverse hulpmiddelen die meer inzicht geven in deze werkwijze. Toekomstplan is een voorbeeld van persoonsgerichte zorg. Twinkels heten die voorbeelden. Ze zijn te vinden op: www.twinkelmagazinegehandicaptensector.nl.