Eenzaamheid onder gehandicapten groeit

Veel mensen met beperkingen hebben grote behoefte aan meer sociale contacten en activiteiten in de vrije tijd. Drie op de tien mensen met een ernstige lichamelijke beperking voelt zich sterk eenzaam, zo blijkt uit de Participatiemonitor 2015 van onderzoeksorganisatie Nivel.

De maatschappelijke participatie van mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking is tussen 2008 en 2014 op veel gebieden gelijk gebleven, maar ligt een stuk lager dan in de totale bevolking. Dit geldt vooral voor mensen met een verstandelijke of ernstige lichamelijke beperking. Van de mensen met een ernstige lichamelijke beperking heeft bijvoorbeeld 14% in 2014 een betaalde baan en doet 17% aan vrijwilligerswerk, terwijl in de totale bevolking twee derde een betaalde baan heeft en 38% vrijwilligerswerk doet.

Ontmoetingen
In 2014 wil ruim een derde van de mensen met een ernstige lichamelijke beperking vaker ergens naartoe en andere mensen ontmoeten. Onderzoeker Tineke Meulenkamp: “Mensen met beperkingen willen graag meedoen in de Nederlandse samenleving, maar dat is niet altijd makkelijk. Het is een uitdaging voor onze samenleving om wegen te vinden zodat deze mensen wel zo goed mogelijk kunnen meedoen. Deze monitor laat zien dat het in de afgelopen jaren op sommige gebieden makkelijker is om te participeren: meer mensen met een lichamelijke beperking doen vrijwilligerswerk en maken gebruik van het openbaar vervoer. Ook ouderen doen op dit moment volop mee: hun participatie verschilt weinig van de totale bevolking. Maar, het aantal mensen van zeer hoge leeftijd stijgt de komende jaren, waardoor ze kwetsbaarder zijn om buiten de boot te vallen. Het is belangrijk hier alert op te blijven.”
 
Grote eenzaamheid
Onderzoeker Tineke Meulenkamp: “De participatiemonitor is gestart om groepen mensen te volgen die moeilijker mee kunnen doen in de samenleving en die daar ondersteuning bij nodig hebben. Veel mensen met een ernstige lichamelijke beperking kunnen geen betaald werk (meer) verrichten. Mensen met lichtere beperkingen zijn de afgelopen jaren meer vrijwilligerswerk gaan doen, maar deze groep niet. Mensen met een ernstige lichamelijke beperking rapporteren een grote eenzaamheid. En hebben behoefte om meer te participeren. De uitdaging is nu om manieren te vinden waarop ook deze groep zinvol kan meedoen in onze samenleving.”
 
Sport
Ook mensen met een verstandelijke beperking komen minder buitenshuis en hebben minder sociale contacten vergeleken met de totale bevolking. Alhoewel 80% aangeeft tevreden te zijn met hun sociale contacten en vrije tijdsbesteding, zegt een derde weleens eenzaam te zijn en geven hun naasten aan dat ze minder deelnemen in 2014. Tineke Meulenkamp: “Mensen met een verstandelijke beperking zijn wel vaker mee gaan doen met activiteiten die voor iedereen bedoeld zijn, zoals sporten. Zij vinden hierbij aansluiting bij de gewone maatschappij.”
 
Minder tevreden

Gezien de veranderingen in de langdurige zorg en ondersteuning is het belangrijk om de ontwikkelingen in participatie goed te blijven volgen. Het gebruik van buurtvoorzieningen, die juist voor mensen met een kleine actieradius belangrijk kunnen zijn, neemt bijvoorbeeld af. Daarnaast zeggen mensen met lichamelijke beperkingen dat ze in 2014 minder tevreden zijn met hun leven.

Deelname aan de samenleving van mensen met een beperking, ouderen en de algemene bevolking: rapportage participatiemonitor 2015. Te bestellen of te downloaden op de site van het Nivel