Eerste forensische kliniek in de gehandicaptenzorg

In Oostrum, Noord-Limburg, is in de eerste forensische kliniek geopend in de gehandicaptenzorg. De kliniek heeft 28 behandelplaatsen voor mensen met een licht verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag die veroordeeld zijn voor een misdrijf. In de gehandicaptenzorg worden in totaal 120 van dit soort plaatsen gecreëerd.

Tot kort geleden mocht alleen de geestelijke gezondheidszorg forenische klinieken hebben. Paul Trommelen, directeur specialistische zorg van Dichterbij, vertelde tijdens de studiedag 'Licht verstandelijk gehandicapten met gedragsproblemen': "We dachten de kliniek langzaam op te starten, maar er is nu al een wachtlijst. Veertig jaar geleden was de sterk gedragsgestoorde licht verstandelijk gehandicapte (sglvg) slachtoffer van zijn handicap. Die kon niet zo goed meekomen, dat was erg voor hem. Nu is de samenleving slachtoffer van de persoon met de licht verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag. Gevolg: meer onderdrukking, opsluiten en niet behandelen, want we gaan slecht gedrag niet belonen."

Minder tolerantie
"De tolerantie van de maatschappij is enorm afgenomen. De meeste van de 2,2 miljoen licht verstandelijk gehandicapte en zwakbegaafde (Iq tot 85) Nederlanders redden zich aardig, onder meer dankzij de Wajong, de sociale werkvoorziening, de jobcoach. Ook daar wil de overheid in snoeien, naast het optrekken van de Iq-grens van 70 naar 85, voor het recht op Awbz-zorg. Wat ongetwijfeld grote gevolgen krijgt voor de zelfraamheid van deze grote groep mensen. De maatschappelijke overlast van de 30 – 80.000 licht verstandelijk gehandicapten met ernstig probleemgedrag is enorm. 15 tot 30 procent is verslaafd aan drank of drugs. Seksueel en financieel misbruik door pooierboys, verkeerde vrienden en helaas ook familie komt veel voor. Ze raken verstrikt in misdadige activiteiten. Licht verstandelijk gehandicapten lopen enorme risico's om slachtoffer en vervolgens dader te worden. In de gevangenissen en forensische klinieken stikt het van de licht verstandelijk gehandicapten, naar schatting 20 tot 40 %."

Stigmatisering
"Levenslange zorg is voor deze mensen niet haalbaar, en ook niet wenselijk. Teveel zorg kan je verhinderen aan de samenleving mee te doen. Het stigmatiseert je, vergroot je afhankelijkheid, de capaciteit is er niet toe, en of levenslange zorg het welzijn verbetert, betwijfel ik. We moeten niet vergeten dat heel veel licht verstandelijk gehandicapten met geen of weinig maar goede begeleiding een heel aardig leven weten te leiden."

Architectuur
De forenisch psychiatrische afdeling op het terrein van Dichterbij in Oostrum bestaat uit een gebouw in halve carrévorm en een activiteitencentrum. In het halve carrévormige gebouw bevinden zich vier woonafdelingen en een gezamenlijke ruimte. Elke groep telt zes zit-slaapkamers. Het complex, aldus de archtectenbureau Van Aken, heeft een strengere uitstraling dan de andere gebouwen op het terrein. Door de halve carrévorm zorgt het gebouw zelf voor een gesloten veilige omgeving. Daardoor zijn er minder hekken nodig en is er veel ruimte voor bewegingsvrijheid.