Engelen van de nacht in de gehandicaptenzorg

Het werk van de nachtzorgmedewerkers in de gehandicaptenzorg blijft vaak grotendeels buiten beeld. Los van de discussie over de systemen die zij gebruiken voor een veilige nacht, beschrijft columnist Margreet Pereboom in een bijzonder portret van een collega in de nachtzorg hoe bedreven zij over mensen waakt en hen persoonlijk bijstaat.

De hemel is nog enigszins verlicht als zij aan komt rijden. Emma zet haar fiets tegen de muur en loopt naar binnen. Ze zegt haar collega’s gedag en start de computers.

Terwijl het telefoontje voor de eerste overdracht begint te rinkelen, drukt ze nog even snel het knopje op het koffiezetapparaat in. Deze begint langzaam te pruttelen.

Een uur lang is het een gekkenhuis van alle begeleiders, die hun informatie van de dag willen doorgeven. Ze luistert, ze schrijft en ze zet de afluistersystemen één voor één aan. Het waken over haar cliënten kan beginnen.

Met verbazing kijk ik naar de start van haar dienst. De beelden en geluiden creëren bij mij een volledige chaos. Bij haar niet.

Rustig bekijkt ze de beelden en luistert ze naar de, voor haar, bekende klanken van de mensen die zich nog wat klaar lijken te maken voor de nacht. Als buiten de donkerte is gevallen en de sterren hoog aan de hemel staan, wordt het langzamerhand stiller.

Vriendelijk
Her en der hoort ze nog wat gerommel of wat stemmen. Ze reageert vriendelijk naar de betreffende client via een intercom. Het oogt wat afstandelijk, omdat ze soms ver van haar vandaan zijn. Toch reageert ze juist heel persoonlijk terug.

“Hoi Emma, ben jij er weer vannacht?” vragen bewoners. Ze maakt even een praatje, zodat ook voor hen de nacht in kan gaan.

Hoewel het zeker geen kleine groep is waar ze de verantwoordelijkheid over heeft, weet ze de verjaardagen van haar mensen. Zo blijkt Ed jarig te zijn geweest die dag.

Emma heeft zich duidelijk verheugd op dit moment. Ze heeft iedere dienst zo haar persoonlijke grapjes met Ed. En andersom laat hij haar ook weleens goed schrikken, zegt ze.

Ze zet de intercom aan en begint hard voor hem te zingen. ‘Lang zal ie leven’. Daarna is het even stil. Dan reageert Ed: “Je klinkt ieder jaar valser hoor Emma.”

Steun
Samen praten ze vervolgens nog even na tot er een oproep van Sanne doorkomt. Ze heeft het zwaar. Dwanggedachten hebben de overhand en inslapen is moeilijk. Emma luistert, ze steunt en ze belooft dat ze straks in haar ronde even bij haar komt kijken. Dit stelt Sanne gerust.

Emma praat mij bij over het beeld van Sanne en wat haar opvalt in de nacht. Het is een gedegen overdracht. Zeer bruikbare informatie voor de begeleiders van de dag.

Het is jammer dat zij elkaar zo weinig echt, real life, kunnen treffen om deze zinvolle informatie over te brengen. Hier zou grote winst kunnen liggen. De mensen van de nacht weten veel te vertellen over de patronen van de cliënten en wat zij nodig hebben.

Dan zit mijn avonddienst er op. Ik loop in het maanlicht naar mijn auto en kijk nog even naar de donkere hemel. Emma. In alle vertrouwen kun je de cliënten aan haar overlaten. Het doet me denken aan een versje van vroeger:

‘Ik ga slapen. Ik ben moe. Ik sluit mijn beiden ogen toe’.

Lieve Emma, houd jij deze nacht over al deze mensen trouw de wacht? En morgen hopelijk weer. Samen met je collega’s, de andere engelen van de nacht. Nog heel veel jaren lang?  |  Margreet Pereboom