Explosieve groei van sociale wijkteams

Sociale (wijk)teams zijn voor veel gemeenten hét middel om de decentralisaties aan te pakken. In 2014 had 69% van de gemeenten al één of meerdere (wijk)teams. In 2015 werkt 86% van de gemeenten hiermee. Dit blijkt uit het onderzoek 'Sociale wijkteams in vogelvlucht' dat onderzoeksinstituut Movisie uitvoerde onder 224 gemeenten. Veel gemeenten zetten sociale (wijk)teams in om de zorg en ondersteuning van burgers zo effectief en efficiënt mogelijk te organiseren. Ze lijken deze teams te zien als hét antwoord op de decentralisatie van rijkstaken naar de gemeenten.

In 2013 hadden 32 gemeenten een beleidsnota over sociale (wijk)teams. Eind 2014 werkten al 154 gemeenten (69%) hiermee en nog eens 17% zei er begin 2015 mee te starten. Slechts 31 gemeenten (14%) zeggen de zorg en ondersteuningstaken op een andere manier te organiseren. In de meeste gemeenten is (vooralsnog) één sociaal (wijk)team actief, soms nog in de vorm van een pilot. Voor kleine regio's is dit mogelijk voldoende, maar ook in de grotere wordt vaak (nog) niet overal  met deze teams gewerkt.

Brede teams
Een blauwdruk van een sociaal (wijk)team bestaat niet. Gemeenten kiezen voor verschillende vormen. Het meest genoemde model is een breed team dat alle hulpvragen oppakt. Bij de samenstelling van de sociale (wijk)teams valt op dat zorgorganisatie Mee in 86% van de gemeenten meedoet. In 50% van de teams zit een wijkverpleegkundige, in 31% van de andere gevallen wordt daarmee samengewerkt. In 12% van de gemeenten maken ook vrijwilligers deel uit van het sociaal (wijk)team.

Resultaten
Van de gepeilde gemeenten heeft 45% geen cijfermatige wijkanalyse gedaan voorafgaand aan het starten met sociale (wijk)teams. Opvallend is het verschil tussen grote en kleinere gemeenten: 92% van de grote gemeenten heeft vooraf een wijkanalyse gedaan tegen 48% van de kleinere gemeenten. In de helft van de gemeenten zijn afspraken gemaakt over doelstellingen op het gebied van maatschappelijke veranderingen .

Doelstellingen
Als belangrijkste doelstellingen noemden gemeenten:

• integrale aanpak (meerdere problemen tegelijk aanpakken en ontschotting in hulpverlening),
• vergroten van zelfredzaamheid van burgers
• het voorkomen van problemen.

Het vergroten van burgerparticipatie wordt nog weinig genoemd door de gemeenten.

Het rapport Sociale (wijk)teams in vogelvlucht, door S. van Arum en R. Schoorl is te downloaden op de site van Movisie.