‘Extra aandacht blijft nodig voor mensen met verstandelijke beperking’

Ook nu de coronamaatregelen versoepelen, blijft extra aandacht voor mensen met een verstandelijke beperking hard nodig. En bij een mogelijke nieuwe uitbraak zou niet het ‘nee, tenzij’, maar ‘ja, mits’ het motto moeten zijn, om te voorkomen dat mensen in een sociaal isolement komen en zorgmedewerkers overbelast raken. Dat schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een rapport.

Het SCP heeft een beleidsrapport gemaakt over de maatschappelijke gevolgen van de coronamaatregelen voor mensen met een verstandelijke beperking.

Onderzoek dat het SCP al vóór de coronacrisis heeft verricht, maakt duidelijk hoe belangrijk sociaal contact is voor de kwaliteit van leven. Mensen met een verstandelijke beperking hebben in het algemeen al minder contacten dan anderen. Deze kwetsbare groep heeft het in de eerste maanden van de coronacrisis daarom extra moeilijk gehad.

Door de beperkte bezoekregeling is kregen niet alleen familie maar vaak ook vrijwilligers geen toegang tot de woonvormen. Daardoor viel ook een deel van de ondersteuning weg, waardoor volgens de onderzoekers de werkdruk voor het personeel hoger is geworden.

En niet alleen de mensen en het personeel in instellingen leden onder de oorspronkelijke coronamaatregelen, ook degenen die thuis woonden hadden het moeilijk. Er was immers minder begeleiding beschikbaar en kinderen konden niet naar het speciaal onderwijs of de dagopvang.

Fysiek en sociaal contact belangrijk
De eerste versoepeling in de bezoekregeling bij instellingen (vanaf 15 juni) betekent volgens het SCP niet dat de problemen voor mensen met een verstandelijke beperking nu voorbij zijn. Zo is het de vraag of het houden van 1,5 meter afstand voor deze kwetsbare groep haalbaar en wenselijk is, schrijft het SCP. Fysiek en sociaal contact is voor veel cliënten van groot belang, en het wegvallen van contact en structuur kan leiden tot probleemgedrag.

Werk
Extra aandacht is volgens de onderzoekers ook nodig voor de positie van mensen met een verstandelijke beperking op de arbeidsmarkt. Het was voor deze groep vóór de coronacrisis al lastig om werk te vinden. En als ze dan werk vonden, was dat vaak van tijdelijke aard en juist dit flexibele werk staat door de crisistijd onder druk.

Door de coronapandemie verwacht het SCP dat het vinden en houden van werk sowieso moeilijker zal worden. Goede begeleiding op de werkvloer en acceptatie van een lagere productiviteit zijn immers een vereiste, precies wat in een economische recessie voor ondernemers minder voor de hand ligt.

De beschikbaarheid van passend werk voor mensen met een verstandelijke beperking staat dus nog sterker onder druk. Dit terwijl structurele dagbesteding voor het behoud van hun zelfredzaamheid juist essentieel is en de overheid ook als doelstelling heeft om op de werkvloer ook begeleid en beschut werk te realiseren.

‘Ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’
Als er een nieuwe golf van coronabesmettingen zou komen, en de maatregelen noodgedwongen weer strenger worden, adviseert het SCP een zorgvuldige afweging tussen benodigde hulp, sociaal contact en de risico’s op extra besmettingen voor deze groep. Daarbij past een ‘ja (bezoek), mits'- in plaats van een ‘nee, tenzij’-regeling– gecombineerd met de beschikbaarheid van voldoende beschermingsmiddelen (ook in de zorg thuis) – beter, aldus het SCP: “Dit kan zorgen voor meer tevredenheid en minder boosheid en/of probleemgedrag van cliënten in een wooninstelling.”  |

Lees het beleidsrapport van het SCP over de maatschappelijke gevolgen van de coronamaatregelen voor mensen met een verstandelijke beperking