Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
‘Patiënt en recht: de rechtspositie van de patiënt goed
verzekerd?’ Zo heet het jaarrapport van de Inspectie voor de gezondheidszorg.
De Inspectie heeft uitgebreide onderzoeken laten doen naar de rechten van patiënten
en cliënten, waaraan nog wel wat te verbeteren valt.
‘Hoewel het in de zorg
draait om patiënten en cliënten, nemen zij in de organisatie van de zorg geen
centrale plaats in.’ Dat past niet meer in deze tijd, vindt de Inspectie. De
patiëntenrechten zijn juridisch goed geborgd, maar er zijn een aantal
knelpunten. Het grootste is de zogeheten ketenzorg waarbij verschillende
aanbieders moeten samenwerken. Andere belangrijke knelpunten zijn de geringe
betrokkenheid van patiënten bij het opstellen en evalueren van hun zorgplan, en
problemen die mensen ondervinden als ze een klacht over een instelling of
hulpverlener hebben.
Te hoge drempel
‘De Inspectie constateert dat de drempel om een klacht te
bespreken of formeel in te dienen, in voorzieningen voor langdurige zorg te
hoog is. Dit geldt voor verpleeghuizen maar ook voor de gehandicaptenzorg, waar
het aantal bij klachtencommissies ingediende klachten extreem laag is:
gemiddeld nog geen twee per jaar. Een oorzaak kan zijn dat bewoners hun klacht
aanhangig moeten maken bij mensen van wie zij direct afhankelijk zijn. In deze
sectoren worden klachten vaak in de lijn opgelost. Dit kan leiden tot angst
voor represailles; of mensen houden een klacht voor zich als ze menen geen
alternatief te hebben. Voor deze groep kwetsbare patiënten is het extra
belangrijk om toegang te hebben tot een onafhankelijke intermediair, zoals de
psychiatrische patiënt toegang heeft tot een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP),
die hen voorlicht en ondersteunt in het klachtproces.’
Regie
Bovendien worden mensen in de langdurige zorg ‘te weinig
betrokken bij het opstellen, vaststellen en evalueren van hun behandelings- of
zorgplan. De Inspectie vindt dit een ernstig probleem. Voor mensen die zijn
aangewezen op langdurige zorg (zoals in een verpleeghuis of in de
gehandicaptenzorg) is het van groot belang dat hun individuele behoeften
centraal staan in de zorg en behandeling. Uit onderzoek in de gehandicaptenzorg
blijkt dat de kwaliteit van leven aanzienlijk verbetert als patiënten zelf de
regie hebben over grote en kleine beslissingen in het dagelijkse leven. Er zijn
steeds meer aanwijzingen dat voor de ouderenzorg hetzelfde geldt.’
