Film- en festivaltips over de ondersteuning van mensen met een beperking

Er zijn momenteel verschillende documentaires en festivals waar films over de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking en/of psychische problematiek te zien zijn. Klik licht een aantal uit, zoals het IDFA, Geweld(ad)ig filmfestival en de documentaire Puinhoop.

Documentairefestival IDFA vindt dit jaar plaats van 9 tot en met 20 november. Op diverse locaties in Amsterdam zijn in totaal 266 films en documentaires te zien. Een greep uit het programma met documentaires die specifiek over mensen met een beperking gaan:

Inside My Heart (Het zit in mijn hart)
Film van regisseur Saskia Boddeke over de voorstelling Furia van Kamak, een professionele theatergroep voor acteurs met een verstandelijke beperking. Boddeke volgt het repetitieproces en zoomt steeds in op andere groepsleden. De theatervoorstelling zelf, een overdadig vormgegeven sprookje over lust en woede, brengt ze kleurrijk in beeld. Feit en fictie lopen in elkaar over, soms ook voor de acteurs zelf, die hun geacteerde emoties ten diepste doorvoelen. Door uit te gaan van de poëzie van hun expressie, is Inside My Heart dan ook vooral een ode aan de bevrijdende kracht van onbegrensde verbeelding.

Oasis
Korte film van 15 minuten van de Canadeze Justine Martin, over de jonge tieners Raphaël en Rémi. Zij zijn een tweeling, maar ze zijn niet hetzelfde. Op de skatebaan heeft Rémi plezier met zijn vrienden, terwijl Raphaël vaak in zijn eentje bezig is. Toch zijn ze erg aan elkaar gehecht. Raphaëls verstandelijke beperking zal er, naarmate ze ouder worden, toe leiden dat hun wegen verder uit elkaar gaan. Maar nu gaan ze nog een keer samen kamperen, in het bos aan een meer.

Every Little Thing - La moindre des choses
Prijswinnende feelgooddocumentaire van Nicolas Philibert uit 1997, die op IDFA opnieuw wordt vertoond. Patiënten en personeel van de bijzondere psychiatrische kliniek La Ronde in Frankrijk repeteren samen voor de jaarlijkse toneeluitvoering. De instelling in de Loirestreek werd in de jaren vijftig geopend en was spraakmakend in de behandeling van psychiatrisch zieken. Zo draagt het personeel geen witte jassen en kunnen de patiënten vrij dwalen rond het idyllische kasteel: het onderscheid tussen verzorgende en bewoner is eigenlijk moeilijk te onderscheiden. Van heel dichtbij volgt de camera de verrichtingen van de gelegenheidsacteurs, wat wordt afgewisseld met gesprekken met de hoofdpersonen.

A Way to B
Als hij het publiek ziet huilen bij zijn dansoptreden is Xavi altijd wat teleurgesteld. Huilen ze omdat ze ontroerd zijn door de dans als kunst, prima. Maar als het uit medelijden is omdat hij in een rolstoel zit: ‘fuck off.’ Die houding valt ook te bespeuren in de manier waarop Jos de Putter en Clara van Gool het Catalaanse danscollectief Liant la Troca portretteren, waarvan sommige leden een lichamelijke beperking hebben. Ze zetten enkele intrigerende persoonlijkheden een voor een in de schijnwerpers. De portretten gaan de pijn niet uit de weg, maar worden nooit sentimenteel. In plaats daarvan dwingen ze om verder te kijken dan de handicap.

From the Other Shore
Sylvana woont in Libanon, Mohammed in New York. Maar als ze bij elkaar zijn, maken ze graag een ommetje samen. Terwijl hij Sylvana’s rolstoel voortduwt, wijst zij de blinde Mohammed de weg. Ze spreken met elkaar over het constante gebrek aan autonomie dat ze dagelijks ervaren en over de fysieke, maar vooral maatschappelijke obstakels die hun leven tekenen. Want ben je gehandicapt door je gebrek, of door de drempels die de samenleving opwerpt?

Gewel(da)dig
Een ander filmfestival, dat in tegenstelling tot het IDFA online plaatsvindt, is het Geweld(ad)ig filmfestival, met livestreams met experts en films en documentaires over/tegen huiselijk geweld en kindermishandeling. Het programma gaat van start op 21 november en centraal staat de deskundigheidsbevordering van zorgverleners op dit gebied.

Puinhoop
Momenteel draait ook de documentaire Puinhoop in de filmhuizen, een indringend en ontroerend portret van filmmaker Allard Detiger van zijn moeder. Na twintig jaar het contact met zijn moeder met borderline tot een minimum beperkt te hebben, wordt Allard gebeld door de politie. Haar huis is totaal verwaarloosd, buren klagen en professionele hulp is per direct nodig. Allard neemt een deel van de verantwoordelijkheid van de zorg voor zijn moeder op zich maar raakt hierdoor steeds meer verstrikt in ruzies en trauma’s uit zijn jeugd.