Fitheidstest kan achteruitgang oudere cliënt voorspellen

Als je lichamelijk fit bent, wordt je gezonder ouder. Omdat de levensverwachting van mensen met een verstandelijke beperking toeneemt, zijn fitheidstesten nodig om de zorg voor deze verouderende bevolkingsgroep te verbeteren. Alyt Oppewal promoveert vandaag op onderzoek naar (criteria voor) deze testen.

Het proefschrift van Oppewal gaat over het meten van lichamelijke fitheid bij ouderen met een verstandelijke beperking. Lichamelijke fitheid is sterk gerelateerd aan de gezondheid en beperkingen in het dagelijks leven. Fit zijn is dan ook een essentiële factor voor gezond ouder worden. Aangezien de levensverwachting van mensen met een verstandelijke beperking toeneemt, kunnen fitheidstesten een belangrijk middel zijn in het optimaliseren van de zorg voor deze verouderende bevolkingsgroep.

Uitvoerbaarheid en interpretatie
Omdat er nog meer onderzoek nodig was naar geschikte fitheidstesten voor mensen met een verstandelijke beperking, heeft Oppewal criteria opgesteld waaraan een ideale fitheidstest moet voldoen als men deze in de dagelijkse praktijk wil gebruiken:

• Uitvoerbaarheid: helderheid van instructies, organisatorische aspecten (tijd, plaats, materialen, training) en effectieve en objectieve beoordeling.
• Betrouwbaarheid: consistente scores bij herhaling van de test in verschillende omstandigheden of bij meerdere deelnemers.
• Responsief: Mogelijkheid om individuele veranderingen in niveaus van fysieke fitheid waar te nemen.
• Vergelijkbaar: Mogelijkheid om de scores te vergelijken met scores van de ouderenpopulatie in het algemeen en specifiek van ouderen met een verstandelijke beperking.

Voor een aantal geselecteerde fitheidstesten heeft Oppewal vervolgens het gebrek aan kennis op deze criteria in kaart gebracht. Er is nog een groot gebrek aan kennis over de uitvoerbaarheid, interpretatiemogelijkheden en de voorspellende waarde van fitheidstesten, zo concludeert ze.

Oppewal: "Het promoten van een actieve leefstijl en het bieden van mogelijkheden om actief te zijn moeten een hoge en blijvende prioriteit worden. Gestandaardiseerde fitheidsmetingen moeten worden opgenomen in de dagelijkse (diagnostische) zorg voor ouderen met een verstandelijke beperking, zodat men de fitheidniveaus kan monitoren en evalueren, en aan de hand hiervan zorgdoelen kan opstellen."

Test uitbreiden
Eerder werd hiervoor al de VB-fitscan (VB staat voor Verstandelijke Beperking) ontwikkeld. Deze bestaat uit de fitheidstesten voor de fitheidscomponenten

• lichaamssamenstelling
• statische en dynamische balans
• kracht, en
• krachtuithoudingsvermogen,

waarvan bewezen is dat ze geschikt zijn voor volwassenen met een lichte tot matige verstandelijke beperking en enige mobiliteit. Meer onderzoek is volgens Oppewal nodig om deze VB-fitscan geschikt te maken voor mensen met ernstigere verstandelijke en lichamelijke beperkingen. Daarnaast moet de test volgens haar ook uitgebreid worden met fitheidstesten voor de overige fitheidscomponenten:

• cardiorespiratoire fitheid (hart/ademhaling)
• flexibiliteit, en
• reactietijd.

Het gestandaardiseerd testen van lichamelijk fitheid moet zo doorontwikkeld worden voor de gehele groep van mensen met een verstandelijke beperking.

Measuring physical fitness in older adults with intellectual disabilities- moving towards practice. Door Alyt Oppewal, promotor Heleen Evenhuis. Op woensdag 29 oktober 2014 om 11.30 verdedigt Alyt Oppewal haar proefschrift in de Prof. Dr. Andries Queridozaal van het Erasmus MC in Rotterdam.