In theorie kun je werk- en zorgtaken beter combineren, als je flexibel werkt. Maar de praktijk is anders, heeft sociologe Patricia van Echtelt ontdekt. Zij deed diverse onderzoeken, en promoveerde daarop onlangs aan de rijksuniversiteit Groningen.
Overwerk
Gevolg van flexibel werken is ‘dat veel mensen meer werken
dan ze eigenlijk willen. En al dat overwerk schaadt het welbevinden van de
werknemers.’ Werknemers hebben steeds grotere verantwoordelijkheid. ‘Omdat
mensen hun werk graag goed willen doen, zijn ze sneller geneigd om extra
(onbetaalde) uren te maken,’ constateert Van Echtelt. Maar uit haar onderzoek
blijkt dat het werkplezier vaak helemaal niet zo hoog is; ‘dat is dus zeker
niet de reden om lange werkdagen te maken. Bovendien is overwerk hoe dan ook
schadelijk voor (het welzijn van) werknemers, of iemand nou plezier in zijn
werk heeft of niet.’
Zij constateert een ‘tirannie van kleine beslissingen: elke dag neem je de beslissing om nog even iets af te maken na werktijd, maar al die kleine beslissingen bij elkaar opgeteld leveren een resultaat op waarvoor je eigenlijk helemaal niet had willen kiezen.’ Dat geldt evengoed voor mensen die in deeltijd werken. ‘Al kies je als werknemer heel bewust voor meer vrije tijd in plaats van wat extra geld, je ontkomt niet aan overwerken. De hoeveelheid werk blijft doorgaans namelijk hetzelfde.’
Eis
Vrouwen maken minder overuren dan mannen, maar ‘moeten net
zo goed aan alle eisen voldoen. Overwerken is echter lastiger voor vrouwen,
simpelweg omdat ze er vaak de tijd niet voor hebben. Zorg- en huishoudelijke
taken komen namelijk nog altijd vooral voor rekening van de vrouw. En in plaats
van een extra mogelijkheid is
flexibiliteit een eis geworden. Als
je niet altijd beschikbaar bent, kom je simpelweg niet meer in aanmerking voor
het werk.’