Functieverandering van gen speelt grotere rol in ontstaan verstandelijke beperking dan gedacht

Het was al bekend dat verstandelijke beperkingen vaak worden veroorzaakt door een mutatie die een gen beschadigt. Onderzoekers van het Radboudumc hebben ontdekt dat mutaties die de functie van een gen veranderen ook een rol spelen in dat proces. Een grotere rol dan voorheen werd gedacht.

De aanmaak van eiwitten in een cel wordt gestimuleerd door genen. Bij een zogenoemde ‘de novo’-mutatie (dat wil zeggen een mutatie die bij het kind aanwezig is, maar niet bij de ouders), beschadigt een gen dusdanig dat het geen functionele eiwitten meer kan maken.

Functie veranderen
Onderzoekers hebben nu ontdekt dat er ook ‘de novo’-mutaties zijn die het gen niet uitschakelen, maar waarschijnlijk de functie ervan veranderen. Die mutaties komen alleen op specifieke plekken op het gen voor.

Hoofd van het onderzoek Christian Gilissen vertelt dat het onderzoek verder ging dan Nederland alleen. De novo-mutaties in genen van Nederlandse patiënten werden vergeleken met een internationale database met soortgelijke mutaties. Dit leidde tot de ontdekking van vijftien genen waarin mutaties heel erg bij elkaar clusteren.

“Twaalf van de vijftien zijn inmiddels gekoppeld aan ontwikkelingsstoornissen. En we vonden drie nieuwe genen die waarschijnlijk ook een rol spelen bij verstandelijke beperkingen”, zegt Gilissen.

Verrassend
Hij noemt het een ‘verrassende’ ontdekking dat mutaties die de functie van een gen veranderen ook een essentiële factor zijn bij de ontwikkeling van zo’n ontwikkelingsstoornis. Maar waarom de gevonden de novo-mutaties zo geclusterd zijn, is nog de vraag. Volgens Gilissen kunnen daar verschillende verklaringen voor zijn. Dat vraagt om verder onderzoek.

Lees meer over het onderzoek Verstandelijke beperking door mank eiwit.