Geen slot op de koelkast

Eerst maar eens even een situatie schetsen voor ik een punt wil maken. "Je hebt de hele dag hard gewerkt, je stalt je fiets in de tuin. Je loopt naar binnen richting de koelkast, want je hebt dorst . Je steekt je hand uit om hem te openen en dan....tadadada.... zit er een slot op dat ding!!" – column Margreet Pereboom

Wie heeft er thuis een slot op de koelkast? Of er ooit weleens eentje gezien bij familie/vrienden? Ik niet hoor. Als je echter in een instelling woont of op wat voor manier dan ook met de zorg te maken hebt, dan kan het zomaar gebeuren dat je thuis komt en dat je koelkast op slot staat. Echt, en dat is mijn punt, gooi nooit maar dan ook nooit een slot op de koelkast. Stop er dan nog liever niets in, kun je het niet opeten ook!

Hoe kun je iemand zo goed mogelijk naar beneden halen? Zet dan een slot op de koelkast om op die manier te communiceren dat mensen te dik zijn. Bovendien neem je er ook hun autonomie mee af. Dan moet je in je eigen huis vragen of je wat mag drinken...

Ongelukkig
Het overkwam Pauline. Pauline heeft ,zo zegt ze zelf, een goed leven. Ze heeft een mooie baan, veel hobby's, vriendinnen en sinds kort een vriendje. Ze is alleen een beetje zwaar. Pauline heeft obesitas en ze is heel haar leven met lijnen bezig. Alle diëten heeft ze al geprobeerd. Soms werkt het een poosje, maar ze valt altijd weer terug in haar oude patronen. Eten omdat ze diep van binnen ongelukkig is. Ze vindt zichzelf niets waard.

Haar begeleiders zijn ook met het gewicht van Pauline bezig. Er zijn doelen gesteld over haar gewicht, Pauline moet om de twee dagen op een weegschaal. Ze mag haar eten niet zelf opscheppen, want anders schept ze vast teveel. De focus ligt volkomen op het probleem, het overgewicht van Pauline.

Ongezellig
De maaltijden zijn ongezellig. Bij iedere hap voelt Pauline zich bekeken. Met als gevolg dat ze hier weinig eet en vervolgens naar boven gaat om de zak snoep leeg te eten die ze die middag nog had gekocht. Daarna gaat ze lekker nog even een stukje fietsen, dat is goed voor de gezondheid. Maar wel naar de snackbar.

Dit hele gegeven beïnvloed de relatie tussen Pauline en haar begeleiders behoorlijk. In het zorgoverleg gaat het niet over Pauline en over hoe goed ze het eigenlijk doet op haar werk met haar vriendje. Het gaat over haar gewicht en over wat ze eet.

Andere boeg
Diëten helpt niet, dat is gebleken. Om dit soort stugge en vaste patronen te doorbreken daar zul je echt iets anders in moeten doen. Ikzelf ben ook geen voorstander van diëten (en dat is mijn tweede punt). Simpelweg omdat je het bijna niet vol kunt houden. Het team besluit om het eens over een andere boeg te gaan gooien. We gaan niet afvallen, we gaan niet diëten. We gaan gezond leven!! Gewoon 1 dag in de week. Niet meer.

Cliënten en begeleiders maken met elkaar, op het dressoir, een collage. Wat hoort er allemaal bij gezond leven. Iedereen doet er aan mee. Er wordt wat geknipt en geplakt. Elke dag ligt er wel weer een nieuw idee. Pauline heeft er ook lol in. Ze praat er veel over met haar begeleidsters. En die ene dag in de week is goed vol te houden. Ze gaan samen naar de supermarkt, kopen gezonde dingen, maken samen het eten klaar en er is niemand die let op wat Pauline naar binnen werkt. Kortom het is gezellig.

Bewuster eten
Na een mand evalueren ze het met elkaar. Iedereen vindt het zo'n succes dat ze besluiten er nog een dag "gezond leven" aan te plakken. Pauline heeft zelfs het initiatief genomen om recepten uit te printen op de computer en ze heeft een boekje gemaakt. Ze wordt zich bewust van wat ze eet en ze vindt het zelfs zo lekker dat ze die snackbar steeds vaker voorbij fietst.

We zijn, inmiddels, een acht maanden verder. Ik ben uitgenodigd voor de thee. Op tafel staat een schaal met heerlijke kersen. Ik kan er bijna niet vanaf blijven. Pauline haar doelen zijn veranderd van lijnen naar zelf leren koken, de relatie tussen Pauline en haar begeleiders is sterk verbeterd. De dagen "gezond leven" worden steeds vanzelfsprekender. Ik heb geen idee hoe zwaar Pauline nu weegt. Het was veel, het werd steeds meer en nu straalt ze. Willen we het weten? Ik niet.

En dat grote slot op de koelkast? Die ligt op het dressoir, naast de collage en de recepten, te pronken, een stille herinnering aan een tijd waarnaar dit team en Pauline nooit meer terug willen. • Margreet Pereboom

Gezond leven
In Klik 5 van 2013 lees je meer over de oplossingsgerichte aanpak bij overgewicht, waarbij de client expert gezond leven wordt.