Gemeenten hebben te weinig oog voor duurzame participatie van jongeren met arbeidsbeperking

Gemeenten en netwerkpartners slagen er volgens onderzoek door Toezicht Sociaal Domein steeds beter in om jongeren zonder startkwalificatie te begeleiden naar een baan, waardoor zij zich verder kunnen ontwikkelen en het aantal uitkeringen daalt. Maar zo’n 40 procent van deze jongeren zit nog altijd thuis. En ook de groep die wel werk vindt, heeft moeite een baan te behouden. Er is daarmee geen sprake van duurzame participatie Het kabinet belooft met de aanbevelingen van de onderzoekers aan de slag te gaan.

De 18-jarige Tessa is zo’n jongere die al maanden thuiszit. Ze wil kapster worden, of werken in een winkel. Ze komt van het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en kreeg het advies om naar de dagbesteding te gaan. Dan hoeft ze niet te solliciteren en krijgt ze een uitkering. Maar daar ziet ze geen uitdaging in. “Zij wilden mij graag hebben, maar ik wil het liefst een betaalde baan”, vertelt ze in De Gelderlander. Verder studeren ging ook niet; het mbo in haar woonplaats liet haar niet toe.

Tessa heeft door haar beperking begeleiding op de werkvloer nodig. Ze snapt niet een-twee-drie wat er van haar gevraagd wordt, dus het duurt even voor ze doorheeft wat ze precies moet doen. Voor die begeleiding kunnen bedrijven subsidie krijgen, maar volgens Tessa weten zij veel te weinig van de Participatiewet. Binnenkort gaat ze met een jobcoach zitten om te kijken wat haar mogelijkheden zijn in de hoop dat ze snel aan de slag kan.

Onvoldoende beschut werk
Vakbond FNV ziet meer verhalen zoals dat van Tessa en vindt dat de gemeenten veel te weinig doen om jongeren met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen. Volgens de bond bestaat er nog onvoldoende beschut werk, terwijl de sociale werkplaatsen op slot zijn gegaan. Ook ervaren veel jongeren het contact met de gemeente als onprettig en voelen ze zich gekleineerd. De FNV pleit voor betere begeleiding bij de overgang van school naar school, werk of dagbesteding.

Aanbevelingen
De rijksinspecties die samenwerken in het Toezicht Sociaal Domein hebben naar aanleiding van het onderzoek vier aanbevelingen gedaan aan het kabinet, om duurzame participatie te bevorderen.

1. Overgang onderwijs naar arbeidsmarkt
Stimuleer scholen en gemeenten om sluitende afspraken te maken voor de overgang van onderwijs naar de arbeidsmarkt voor deze groep jongvolwassenen. Als scholen en werkbemiddelingsorganisaties tijdig en intensiever samenwerken kan daarbij nog meer uitstroom naar werk gerealiseerd worden.

2. Duurzame participatie naar vermogen
Gemeenten zijn gefocust op het plaatsen van jongvolwassenen in de arbeidsmarkt en kijken te weinig naar eventuele vervolgstappen en het langetermijnperspectief. Door extra in te zetten op bemiddeling van werk naar werk, hebben ze meer aandacht voor duurzame participatie. Ook switchen van dagbesteding naar werk en van werk naar dagbesteding moet simpeler en laagdrempeliger worden.

3. In beeld
Er zijn diverse redenen waarom jongvolwassenen met een arbeidsbeperking uit beeld raken bij de gemeente, bijvoorbeeld door baanverlies of doordat de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) geen contact met een jongere krijgt. Terwijl de RCM de spin in het web is rondom het monitoren van uitgestroomde jongeren tot 23 jaar. Stimuleer gemeenten daarom om een sluitende administratie van deze groep jongvolwassenen te creëren, door de RMC-functie aan te vullen met de functionaliteit ‘Jongeren in Beeld’ voor gemeenten. Verder is het van belang dat lokale partijen afspraken maken over een warme overdracht van deze jongvolwassenen, wanneer zij onder de (gedeelde) verantwoordelijkheid van een volgende partij komen te vallen.

4. Ondersteuning op maat
Veel jongeren voelen zich niet serieus genomen door professionals van bijvoorbeeld de gemeente. Ze ervaren geen maatwerk. Stel daarom één contactpersoon aan in de uitvoeringspraktijk. Deze persoon of coach kijkt voor langere tijd mee over de schouder van de jongeren en vormt een vangnet als deze er zelf niet uitkomt. De coach zou aan de jongere verbonden kunnen worden voor deze de school verlaat.

Naar aanleiding van het onderzoek en de aanbevelingen heeft het kabinet besloten maatregelen door te voeren die tot meer maatwerk in de ondersteuning aan deze jongeren moeten leiden. Eind dit jaar wordt de Participatiewet uitgebreid geëvalueerd in de Tweede Kamer.   |