Hoe wordt werken in de zorg aantrekkelijker als er bezuinigd moet worden?

De jaarlijkse prognose die het kabinet laat maken van het verwachte personeelstekort in de sector zorg en welzijn laat zien dat het tekort de komende tien jaar onverminderd groot blijft. De sector moet aantrekkelijker worden, maar in het regeerakkoord is afgesproken de steeds verder oplopende zorgkosten te gaan beteugelen.

Voor de gehele sector is er voor dit jaar een tekort geraamd van ongeveer 49.000 personen, oplopend naar 135.000 werknemers in 2031, onder meer door de vergrijzing. Voor de gehandicaptenzorg gaat het in 2022 om een arbeidsmarkttekort van 2.100; in 2031 zal dit zijn opgelopen naar 8.800. De verwachting is dat met name binnen de beroepsgroep AVG (arts verstandelijk gehandicapten) en hun ondersteuners het tekort relatief groot wordt.

Tekorten
ABF Research heeft becijferd dat het tekort binnen zorg en welzijn dit jaar zal oplopen vanwege de extra vraag naar personeel vanwege COVID-19 en later als gevolg van inhaalzorg. Volgend jaar zal er een kleine daling van het tekort zijn, onder meer doordat het ziekteverzuim terugzakt naar het oude niveau van voor COVID-19. Op de lange termijn zal het tekort weer gaan oplopen door de beperktere toename van het arbeidsaanbod en een stijging van het zorggebruik door de vergrijzing.

In een reactie op de cijfers zegt Conny Helder, de nieuwe minister voor Langdurige Zorg en Sport, dat het aantrekkelijk maken van het werken in de zorg hoge prioriteit heeft. Daar is vakbond FNV het mee eens, alleen verschillen de partijen van mening over hoe dat moet gebeuren.

Reddingsplan
Volgens FNV moet er dringend een reddingsplan met een flinke zak extra geld naar zorg en welzijn, omdat anders een groot zorginfarct dreigt. De overheid moet direct ingrijpen en niet weer met extra commissies en werkgroepen, maar met een maatschappelijk plan waarin de kwaliteit van zorg centraal staat, aldus de bond. FNV geeft aan dat het regeerakkoord juist uitgaat van bezuinigingen op de zorg, iets dat de kwaliteit van de zorg niet ten goede komt. Volgens FNV-vicevoorzitter Kitty de Jong moet er juist geïnvesteerd worden in de sector. “Maak het aantrekkelijker zodat mensen er willen werken, en ook willen blijven werken.”

Van korte naar lange termijn
Ook de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is naarstig op zoek naar oplossingen voor het personeelstekort. In een blog op de VGN-website geeft Ageeth Ouwehand (lid raad van bestuur van ’s Heeren Loo) aan dat er te veel wordt gekeken naar de korte termijn. Ze omarmt technologie als deel van de oplossing, maar stelt dat met enkel dat middel het probleem niet opgelost wordt.

Ze stuurt aan op een andere taakverdeling tussen formele en informele zorg: ‘zorgen voor’ wordt noodgedwongen meer dan ooit een zaak van cliënten en hun naasten zelf, met een professional op de achtergrond. Deze ommezwaai vraagt om het loslaten van oude patronen. De VGN gaat binnenkort een commissie samenstellen die zich op het vraagstuk gaat richten. Een ding is volgens Ouwehand zeker: we moeten bereid zijn om heilige huisjes omver te werpen.  |