‘Hulp voor verstandelijk beperkte gevangenen schiet tekort’

Dertig tot vijfenveertig procent van de gedetineerden in Nederland kampt met een licht verstandelijke beperking. Deze groep pleegt lichte, maar ook zware misdrijven, variërend van kruimeldiefstal tot moord. Omdat zij niet als aparte groep erkend en geholpen worden, is het voor hen moeilijker om na een gevangenisstraf uit de criminele wereld te blijven en vervallen ze vaker in recidive, zo bleek in een uitzending van EO-programma NieuwLicht.

Presentator Tijs van den Brink sprak in NieuwLicht onder meer met draaideurcrimineel Siem, die een licht verstandelijke beperking heeft. Siem kwam al op jonge leeftijd in de criminaliteit terecht, en heeft veel misdrijven gepleegd, waaronder geweldsmisdrijven. Siem heeft pas sinds korte tijd hulp en probeert nu op het rechte pad te blijven.

Zorg in de gevangenis
Hulpverleners met verstand van zaken pleiten ervoor dat licht verstandelijk beperkte gedetineerden al in de gevangenis begeleiding krijgen van hulpverleners. Wethouder Sven de Langen (CDA) uit Rotterdam, die wel al bezig is met beleid voor deze doelgroep, denkt zelfs dat ze langdurige of misschien wel levenslange begeleiding nodig hebben.

‘Dom beleid’
In het NPO Radio 1 programma Dit is de Dag, waarin de uitzending van NieuwLicht besproken werd, noemt de Rotterdamse wethouder het huidig beleid van gemeenten dom, omdat de kosten door het niet speciaal begeleiden van deze groep kwetsbare mensen veel hoger zijn dan als er wel speciaal beleid zou zijn.

Gemeenten verantwoordelijk
Dat veel gedetineerden een laag IQ hebben, is bekend. Dat ze nauwelijks als aparte groep worden erkend, aangesproken en begeleid, weet haast niemand. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor ex-gedetineerden die in hun gemeente komen wonen. De problemen met licht verstandelijk beperkten kosten hen veel geld, bijvoorbeeld aan daklozenopvang, verslavingszorg en schuldhulpverlening.

Ook is er veel recidive onder licht verstandelijk beperkten. De meeste gemeenten hebben echter geen aparte aanpak voor deze groep, terwijl dat wel nodig is.

Strafrechtadvocate Natacha Harlequin pleit in de reportage voor een nieuwe aanpak. In haar optiek is het huidige beleid teveel gericht op vergelding, terwijl dat bij deze doelgroep niet werkt. Ze is voorstander van minder straffen, meer hulp. “In de gevangenis leer je echt helemaal niets.”  |

Bekijk en beluister de Uitzending van NieuwLicht en de Uitzending van Dit Is De Dag.