John maakt weer grapjes

Sinds lange tijd lacht John weer. Dankzij de hulp van het Centrum voor consultatie en expertise (Cce) en een nieuwe begeleidingsstijl is zijn medicatie afgebouwd. Hij volgt weer dagbesteding, is minder vaak agressief en het aantal keren dat hij moet worden gefixeerd, is drastisch verminderd.

In een artikel in komende Klik lees je hoe John (28), die sinds zijn twaalfde bij de Hartekamp Groep woont, weer is opgebloeid. Psycholoog Melissa Meijland vertelt: "John is een vrolijke man met een diepe verstandelijke beperking. Hij kan goed praten, lopen en is motorisch heel handig. Sensorische integratieproblemen zorgen ervoor dat John informatie niet begrijpt of dat het op een verstoorde manier binnenkomt. Geluiden kunnen hem echt pijn doen en als je hem zacht aanraakt, kan hij dit als een harde klap ervaren. Ook heeft John epilepsie en een aan autisme verwante stoornis met plotselinge stemmingswisselingen."

Beheersmatig
Het ging afwisselend goed en minder goed met John. Vanaf het voorjaar van 2010 ging het steeds slechter. Hij was extreem agressief, zowel tegen zichzelf als tegen anderen. Begeleiders waren wisten niet wat ze moesten doen, en vielen steeds meer terug op een beheersmatige manier om John te begeleiden.

Het Cce geeft advies op maat over cliënten in de langdurige zorg die in een uitzichtloze situatie terecht dreigen te komen. "Bij John was dit absoluut het geval," vertelt Hans Klok, clustermanager bij de Hartekamp groep. "Er was nauwelijks nog sprake van kwaliteit van leven. Het zorgzwaartepakket (zzp 7) en de toeslag extreme zorgzwaarte die John krijgt sinds 2006, waren onvoldoende om hem de juiste begeleiding te geven. Bovendien had het team hulp en advies nodig."

Een door het Cce ingehuurde consulent observeerde zowel John als het team. Deze neuropsycholoog adviseerde een casemanager in te schakelen. John Willemsen startte als casemanager met de teamcoaching, het geven van adviezen en gesprekken met de ouders van John. 

Minder medicatie
John kreeg een nieuw dagprogramma en de manier van begeleiden veranderde. "John krijgt de hele dag 2-op-1 begeleiding, waarbij de ene begeleider met hem werkt en de ander als back-up fungeert," vertelt psycholoog Melissa. "Daarnaast zijn we op advies van het Cce de medicatie helemaal aan het afbouwen om de echte John te leren kennen. Daarvóór kreeg hij antidepressiva, antipsychotica, en medicijnen tegen angstaanvallen en epilepsie. Door de jaren heen was er eigenlijk alleen maar medicatie bijgekomen die grotendeels werd ingezet om zijn gedrag te beheersen. Omdat de epilepsieaanvallen toenamen tijdens de medicijnafbouw, krijgt hij daarvoor nu wel weer medicatie."

De basisgedachte van de nieuwe begeleidingsstijl van John is nabijheid en ondersteuning, ook als het moeilijk wordt. "Voorheen begeleiden we hem tijdens agressief gedrag naar z'n kamer," vervolgt Melissa. "Nu houden we John erbij en leren hem zo dat hij er mag zijn. Hierdoor leert John dat mensen hem verdragen en dat de begeleiding bij hem blijft, welk gedrag hij ook laat zien. Dat werkt ontzettend goed." Ook het afbouwen van het fixatiemateriaal is onderdeel van het Cce-advies.

Expertise overdragen
Casemanager John Willemsen: "Net als bij de vele andere cases die ik heb begeleid, is herstel van het gewone leven het uitgangspunt. De 2-op-1 begeleiding moet op den duur worden afgebouwd. In het gewone leven wil ook niemand de hele dag twee mensen zo dicht om zich heen hebben. Het hele team verdient een grote pluim voor de snelheid en de manier waarop ze de theorie toepassen in de praktijk. Daarnaast helpt het dat het management, de psycholoog en andere betrokkenen van de Hartekamp groep vol overtuiging meewerken. Hoewel elke cliënt anders is, kan het team de opgedane expertise zeker gebruiken bij andere cliënten."

De Hartekamp groep wil de kennis en ervaring uit dit traject te borgen en te delen. Hans Klok, clustermanager: "Elke twee weken hebben we een multidisciplinair teamoverleg over de voortgang van John. De Hartekamp groep heeft nu zelf twee casemanagers in dienst. Zij blijven het team coachen na afloop van het Cce-traject, dat is bij dergelijke complexe zorg echt nodig."

Tekst Monique van der Velden. Samenvatting van het artikel in Klik nummer 1 van 2012, verschijningsdatum 25 januari.