Jongeren met licht verstandelijke beperking interpreteren sociale situaties eerder negatief

Jongeren met een licht verstandelijke beperking (lvb) vinden sneller dan hun leeftijdgenoten dat anderen gemene bedoelingen hebben. Bovendien denken zij sneller dat iemand iets expres doet, juist wanneer de vervelende gebeurtenis duidelijk per ongeluk was. Jongeren met een lvb die zo denken, zijn vaker agressief. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Maaike van Rest.

Van Rest testte in haar onderzoek ook basis cognitieve functies zoals focussen van aandacht en informatie manipuleren in het geheugen. Van Rest: “We ontdekten dat als jongeren minder goed waren in aandacht focussen of informatie manipuleren, zij een ander sneller gemeen vonden en vooral agressieve reacties bedachten. Zo weten we dat als het misgaat in de basisfuncties bij jongeren met een licht verstandelijke beperking, de sociale informatieverwerking negatiever is.”

Deze beperkte basisfuncties en sociale informatieverwerking leiden tot meer agressief gedrag. Door dit te begrijpen, kunnen jongeren beter worden geholpen met hun problemen.

De wereld om je heen
De sociale wereld ziet er soms anders uit door de ogen van jongeren met lvb. Deze jongeren hebben een lager IQ dan hun gemiddelde leeftijdgenoten en vertonen vaker agressief gedrag.

Om te begrijpen hoe dat komt, onderzocht Van Rest hoe jongeren met een lvb sociale problemen oplossen. Hiervoor ontwikkelde ze een nieuwe test om te gebruiken op tablets: de Sociale InformatieVerwerkingsTest (SIVT). De test bevat filmpjes, spelletjes en vragen om te ontdekken hoe een jongere denkt en doet als hem of haar iets vervelends overkomt in sociaal contact. Die gedachten en ideeën kunnen heel anders zijn per persoon, maar toch allemaal leiden tot agressie.

Toepassing in de praktijk
Van Rest ontwikkelde op verzoek en met geld van zorginstellingen voor jongeren met verstandelijke beperkingen een product in de vorm van een diagnostisch instrument, dat gebruikt kan worden in de praktijk bij het testen van sociale en agressieproblemen van jeugd. Tot op heden was er geen test geschikt voor de groep kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking.

Het promotieonderzoek van Van Rest heeft een handvat opgeleverd in de zorg voor kwetsbare jeugd, zoals in zorginstellingen en op (speciaal onderwijs) scholen. De maatschappelijke discussie rondom deze groep jongeren is dat zij vaak tussen wal en schip geraken, als het aankomt op het krijgen van de juiste zorg en begeleiding, mede doordat er geen adequate testinstrumenten beschikbaar waren om hun sterke en zwakke kanten te meten.  |

Social Information Processing in Adolescents with Mild to Borderline Intellectual Disability: Executive Functions, Situational Factors, and Instrument Development. Proefschrift Maaike van Rest, waarop zij 23 maart promoveert aan de Vrije Universiteit Amsterdam.