Kabinet: Awbz-zorg alleen nog voor meest kwetsbaren

Met een afgewogen pakket aan maatregelen wil het kabinet de zorg voor de meest kwetsbare groep mensen nu en in de toekomst garanderen. Daarvoor is een omslag in de langdurige zorg nodig. Dat schrijft staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten (Vws) aan de Tweede kamer. De ministerraad heeft ingestemd met haar voorstellen. De bezuinigingen op het Persoonsgebonden budget gaan door, de Iq-maatregel wordt uitgesteld.

“Met de maatregelen buigt het kabinet de groei van de kosten om naar een haalbaar niveau,” aldus een persbericht van het ministerie. “Het eindperspectief is een Awbz van hoge kwaliteit voor de meest kwetsbare mensen met een langdurige zorgvraag. Zonder hervorming is de langdurige zorg niet houdbaar. Elke burger betaalt nu  330 euro Awbz-premie per maand, een bedrag dat zonder maatregelen dreigt te verdubbelen.”

Het kabinet zegt dat er ruimte is voor een jaarlijkse groei van de Awbz met 2,5%. Daar bovenop is 850 miljoen euro per jaar extra beschikbaar om te investeren in extra personeel en opleidingen om zo de kwaliteit van de (ouderen)zorg te verbeteren. Ook wordt 10 miljoen euro per jaar uitgetrokken om oudermishandeling tegen te gaan.

Persoonsgebonden budget (pgb)
Het persoonsgebonden budget wordt beperkt, omdat de overschrijdingen in de Awbz  grotendeels te wijten zijn aan het pgb. Sinds 2002 zijn de pgb-uitgaven jaarlijks met 23% gestegen terwijl de uitgaven voor zorg in natura met 4% per jaar stegen. Zonder ingrijpen lopen de kosten de komende jaren op van 2,2 miljard euro in 2010 op tot boven 3 miljard euro.

Om de uitgaven aan het pgb  terug te brengen zullen alleen mensen die recht hebben op verblijf in een zorginstelling, maar ervoor kiezen de zorg zelf met een pgb in te kopen, nog een budget krijgen. Voor deze groep stijgt het budget met 5%. Mensen die geen pgb meer krijgen kunnen zorg in natura ontvangen.

Fraude pgb
Het kabinet wil misbruik van het pgb op verschillende manieren voorkomen:
* Wie voor het eerst pgb ontvangt, krijgt voortaan van het zorgkantoor actieve ondersteuning bij het gebruik van hun budget.
* Een cliënt moet eerst een zorgplan opstellen, pas daarna wordt een pgb verstrekt.
* Het pgb wordt vanaf 1 januari alleen op een speciale betaalrekening gestort.
* Vanaf 1 januari 2012 kan een nieuwe budgethouder pgb-middelen niet meer inzetten voor bemiddelingsbureaus.

Awbz naar gemeente
Een deel van de langdurige zorg, zoals begeleiding, gaat van de Awbz naar de gemeenten. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt hiervoor aangepast. Mensen die niet zelfredzaam zijn, kunnen vanaf 2013 een beroep doen op de Wmo in hun gemeente.

Jaar uitstel Iq-maatregel
Het kabinet stelt de zogenaamde Iq-maatregel een jaar uit. Met deze maatregel vervalt het recht op zorg voor licht verstandelijk gehandicapten met een Iq tussen 70 en 85. Om de maatregel zo goed mogelijk vorm te geven vindt nader onderzoek plaats. Mensen die dat nodig hebben, moeten ook in de toekomst adequaat worden ondersteund.

Scheiden zorg en wonen
Het kabinet gaat zorg en wonen in de AWBZ scheiden, in de verwachting dat dit leidt tot een kwaliteitsverbetering. Bewoners krijgen vanaf 2014 geleidelijk meer keuzemogelijkheden voor hun woonsituatie doordat zij zelf met de instelling wiens woonaanbod bij hen past een huurovereenkomst kunnen sluiten. Zorginstellingen zullen zich daardoor meer gaan richten op de woonwensen van cliënten en een gevarieerder woonaanbod creëren.  

Awbz naar zorgverzekering
De zorgkantoren worden opgeheven en vanaf 2013 zijn zorgverzekeraars  verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de Awbz.

Toezicht
Het toezicht op zorginstellingen wordt verbeterd en fusies tussen instellingen worden scherper getoetst, om te voorkomen dat instellingen te groot worden en het zicht op de cliënt verdwijnt.

Ook wil het kabinet bezien of te grote instellingen kunnen worden opgesplitst als de kwaliteit of de veiligheid in het geding is. De Inspectie voor de gezonheidszorg voert meer inspecties op de werkvloer uit. Overbodige regelgeving wordt zoveel mogelijk afgeschaft.

Werknemers in de zorg
Verplegend en verzorgend personeel wordt gestimuleerd om hun professionele inzichten, eigen kwaliteitsnormen en richtlijnen te ontwikkelen. Het kabinet vindt dat zij zoveel mogelijk ruimte moeten krijgen om naar inzicht te handelen.

Lees het kabinetsvoorstel Programmabrief langdurige zorg op de website van het ministerie van Vws.