Kindermishandeling melden?

Beste ethicus, sinds een paar maanden begeleid ik een licht verstandelijk gehandicapte jonge moeder. Ze heeft een zoontje van anderhalf, Daniël. Marjolein woont zelfstandig en werkt parttime in de supermarkt als haar kind naar de peuterspeelzaal is. Met haar ouders heeft ze geen contact meer.

De vader van Daniël is ook niet meer in beeld nadat hun relatie een jaar geleden na vele ruzies is verbroken. Ik help Marjolein enkele uren in de week bij de opvoeding en de dagelijkse dingen. Marjolein heeft een autisme spectrum stoornis en een Iq van 75. Ze kan redelijk goed vertellen wat ze wil, maar (over)ziet de dingen vaak niet. Ik maak me steeds meer zorgen over de manier waarop ze voor zichzelf en haar kind zorgt. Als ik bij haar binnenstap tref ik vrijwel altijd hetzelfde aan: Marjolein die druk is met haar telefoon, computer of televisie. Daniël die in de box staat te huilen en met speelgoed gooit om de aandacht van zijn moeder te trekken. Marjolein die hem negeert of een forse tik uitdeelt als hij hard om haar roept. Daniël heeft vaak zijn pyjama nog aan en zit onder de knoeivlekken van het eten. Van de boodschappen die Marjolein heeft gehaald is zelden een maaltijd maken. Koken is voor haar al een blik knakworsten opwarmen en ontbijten kan volgens haar ook prima met koekjes. Daniël krijgt meerdere keren per dag snoep, en hij begint al vrij fors te worden. Ik stimuleer Marjolein met Daniël te spelen, wandelen of fietsen. En om wat structuur in de dag te krijgen en wat gezonder te eten. Ze lijkt het op te pikken en zowel zij als Daniël bloeien een beetje op. Er is al wel veel verbeterd.Het huishouden was een redelijke chaos, maar dat gaat Marjolein nu steeds beter af. Ik hoop stap voor stap de opvoeding en eetgewoonten te kunnen veranderen, maar dat gaat erg langzaam. Ondertussen lijdt Daniël hieronder en vraag ik me steeds meer af of ik de situatie niet moet melden bij het Advies- en meldpunt kindermishandeling. Ik vrees dat ik daarmee de situatie erger maak, omdat ik haar vertrouwen schaad en ze helemaal niet meer geholpen wil worden. En als ik haar van tevoren vertel dat ik contact wil opnemen met het meldpunt ben ik bang dat ze de benen neemt. Hoe kan ik dit het beste aanpakken?

Geachte begeleider van Marjolein,
De situatie van Marjolein en haar zoontje Daniël gaat je aan het hart. Je begeleiding van Marjolein heeft wel succes, maar je twijfelt of dat op tijd komt. Zo doorgaan of toch meer hulp inroepen? Dat je een melding aan het advies- en meldpunt kindermishandeling overweegt, zegt iets over hoe ernstig je de situatie inschat. Aan haar Iq af te meten is Marjolein zwakbegaafd. (Mensen met een Iq van 50 tot 70 worden gelabeld als licht verstandelijk beperkt, met een Iq van 70 tot 85 word je zwakbegaafd genoemd). Daarnaast heeft ze een autisme spectrum stoornis. Ze wordt gerekend tot een buitengewoon kwetsbare groep mensen, juist omdat zij zo ´normaal’ lijken. Marjolein heeft een huis, een kind, een baan. In februari stelde het huidige kabinet van Vvd en Cda - gedoogd door de Pvv – als bezuiniging voor, mensen met een Iq tussen de 70 en de 85 geen aanspraak meer te laten maken op de Awbz. Als dat doorgaat hebben mensen als Marjolein geen recht meer op begeleiding en dagbesteding. Ik weet niet wat het betekent voor haar parttime baan, maar zeker komt er een einde aan haar begeleiding. Dramatisch gevolgen voor Marjolein en haar kind. Een (te late?) melding bij het Amk ligt in het verschiet.

Vertrouwen verspelen
In jouw verhaal lijdt vooral Daniël. Angst om haar vertrouwen te verspelen en de manier waarop Marjolein zou kunnen reageren houden je tegen om andere stappen te nemen. Daarmee zijn niet alleen het verantwoord ouderschap van Marjolein en de rechten van een kind als Daniël in het geding, maar ook de (morele) kwaliteit van jouw hulpverlenerschap. Bij gebrek aan verantwoord ouderschap zijn de rechten van het kind in het geding. Jouw begeleiding is erop gericht om beide te realiseren. Bij professionaliteit hoort intervisie en samenwerking. Dat betekent anderen laten meekijken in wat je lastig vindt of waarover je je zorgen maakt. Dat komt de begeleiding van cliënten als Marjolein en haar zoon ten goede. Als je collega´s hebt, zou je in het teamoverleg over je casus kunnen praten, om te horen welke adviezen zij heb2ben. Er zijn meer situaties als die van Marjolein en haar kind. Kijk of je die expertise kunt aanboren. Periodiek overleg met de begeleiders van de peuterspeelzaal is een optie. Bij het Amk (www.amk-nederland.nl), kun je voor meer terecht dan voor een melding. Ze geven er ook advies:l om te kijken of je het probleem van Daniël goed inschat, l hoe je één en ander met Marjolein zou kunnen bespreken, l welke rol jij hierbij kunt spelen. Al deze mogelijkheden laten de vertrouwensrelatie met Marjolein intact.

Broers of zussen
Bij mensen als Marjolein is een ondersteunend netwerk cruciaal. Je zegt dat zowel de vader van Daniël als Marjoleins ouders uit beeld zijn.Misschien heeft Marjolein broers en zussen of andere familieleden, die mogelijk betrokken kunnen worden bij de opvoeding van Daniël. Dat zal uiteindelijk niet zonder Marjolein kunnen.Als Marjolein alle hulp en ondersteuning afwijst, kom je op het punt om samen te beoordelen of anderen de opvoeding van Daniël moeten overnemen. Het welzijn en de toekomst van een kwetsbaar kind zijn dan van doorslaggevend belang.
Jan Delhaas

Deze column van Jan Delhaas staat in Klik van juni 2011

Wil je ook eens een dilemma uit je werk voorleggen aan de Klik-ethicus? Stuur hem naar de redactie van klik