Kleurrijk Ontzorgen: Openstaan voor de ander

Birgitte Qassabi komt geregeld bij een Marokkaanse vader en zijn dochters met een licht verstandelijke beperking. “De meiden zijn 24 en 25 jaar oud. Ik zet een muziekje op, ga met ze dansen, samen kleren opruimen. Die meiden leven dan helemaal op. En de vader ook, want die kan even iets voor zichzelf doen.” Dat is wat Kleurrijk Ontzorgen van Cordaan doet: oog hebben voor families met een migratie-achtergrond.

In veel culturen zorgt de familie het liefst zelf voor een naaste met een beperking, ook als die persoon volwassen is en de zorg thuis zwaar is. Maar dat betekent niet dat deze families geen ondersteuning nodig hebben. Alleen sluit het huidige aanbod niet altijd goed aan bij hun vraag. Hoe kunnen zorgorganisaties daar het beste mee omgaan? Door niet alleen aandacht te hebben voor de cliënt, maar ook voor de familie. En oog te hebben voor de culturele achtergrond van de familie. Cordaan zette daarom het programma Kleurrijk Ontzorgen op.

Adviseur Aïcha el Heggar

Cordaan heeft bijna 500 cliënten binnen werk en dagbesteding die thuis wonen en toch 24 uur per dag zorg of toezicht nodig hebben. “80 procent van die groep heeft een migratie-achtergrond”, vertelt projectleider Fenne Verhoeven. “We ondersteunen de families, zodat ze op hun eigen manier de zorg thuis kunnen volhouden. Zo hebben we logeren en zaterdagopvang georganiseerd. Verder is er een team Kleurrijk Thuis met acht ambulante begeleiders. Een aantal begeleiders en ook ikzelf hebben eenzelfde culturele of religieuze achtergrond als deze families. Dit zorgt ervoor dat we soms eerder weten wat er speelt, omdat we kennis hebben van de culturele gebruiken en gewoontes. Hierdoor hebben de families eerder vertrouwen in ons.”

Verdiep je in de achtergrond
Eenzelfde achtergrond helpt, maar is niet noodzakelijk. Cultuursensitief werken wel. Adviseur Aïcha el Heggar is daarbij een belangrijke schakel. Zij is Marokkaans en spreekt meerdere talen. In het begin van het project heeft zij veel gesprekken gevoerd met de gezinnen. Verder geeft Aïcha medewerkers adviezen, zoals: Verdiep je in de achtergrond van de families, sta open voor hun gewoonten en waarden. Want Kleurrijk houdt vooral in dat je open staat voor de ander, dat je wilt leren van de ander.

Projectleider Fenne Verhoeven

“Wat je doet is naast de familie gaan staan en kijken wat nodig is om de zorg te delen”, zegt Fenne. “Vervolgens kijken we wie die ondersteuning kan geven. Vaak is dat maatwerk. Zo was er een moeder die drie avonden in de week werkte. De moeder vroeg of we haar zoon dan konden opvangen. Er was geen avondopvang op de dagbesteding. Toen zijn we met een woonlocatie gaan praten. De zoon at toen drie avonden in de week een hapje mee.”

Breder kijken
Een brede blik is belangrijk bij Kleurrijk Ontzorgen. Fenne: “We keken eerst naar oplossingen binnen dagbesteding. Nu kijken we breder. Zo kunnen we beter inspelen op vragen van de gezinnen. We hebben zelfs een keer een vakantie van vijf dagen geregeld via een stichting. Het hele gezin was blij.”

Begeleider Birgitte Qassabi

Maar Kleurrijk Ontzorgen werkt niet alleen voor families met een migratie-achtergrond: 20 procent van de volwassen cliënten binnen werk en dagbesteding die thuis bij hun familie wonen, hebben een Nederlandse achtergrond. “Daar werkt onze aanpak ook heel goed. Het gaat dan ook om hetzelfde: ze willen zelf thuis voor hun volwassen kind blijven zorgen zo lang als dat kan. Daarvoor moeten wij echt naast de families staan. Pas als er vertrouwen is, kun je maatwerk leveren.”

Prettiger leven
“We gaan er vaak vanuit dat we het wel weten”, vult Birgitte aan. “Vanuit ‘onze kant’ wordt te snel gezegd: We begrijpen het hoor. Maar als je kleurrijk wilt werken, moet je niet alleen allebei je oren openzetten, maar ook je ogen.” Het resultaat? “Als naasten de zorg thuis beter aankunnen, voelt de cliënt dat ook”, zegt Fenne. “De druk en spanning worden minder. Dat draagt bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt én van de naasten. Het leven thuis wordt prettiger. Bovendien blijft het thuis wonen zo langer en beter mogelijk.”  |

Rekening houden met de culturele achtergrond van naasten is belangrijk in de ondersteuning van mensen met een beperking. Het programma Kleurrijk Ontzorgen van Cordaan is opgezet voor begeleiders met als doel bewustwording van andere gewoonten en waarden. Zij leren zich vooral open te stellen om ook van de ander te leren. Door cultuursensitief te werken en naast de familie te gaan staan lukt het beter de zorg samen te delen. Meer informatie en ook vlogs van Aïcha vind je op kennispleingehandicaptensector.nl/tips-tools/tools/kleurrijk-ontzorgen-bij-cordaan.

Kleurrijk Ontzorgen van Cordaan is een van de aanpakken in vernieuwende en persoonsgerichte zorg. Twinkels heten die aanpakken. Ze zijn ontwikkeld binnen Begeleiding à la carte, een programma dat gesubsidieerd wordt door het ministerie van VWS en in 2023 een vervolg heeft gekregen: Begeleiding à la carte 2! Doel is om samen met organisaties de beweging van vernieuwende persoonsgerichte zorg verder te brengen. Zodat meer mensen met een beperking zorg en ondersteuning krijgen die goed aansluit bij hun wensen en behoeften. Je vindt alle Twinkels op www.twinkelmagazinegehandicaptensector.nl.

Tekst Vilans Fotografie Bas van Spankeren