Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Hoe zelfredzaam is een jongere met een licht verstandelijke beperking? Wat kan hij of zij zelf en waar is ondersteuning bij nodig? Met de Krachtenwijzer van zorgorganisatie Reik is dat digitaal in kaart te brengen. Uitgangspunt bij de Krachtenwijzer zijn de mogelijkheden van jongeren, niet hun beperkingen.
Zorgorganisatie Reik is begin april gestart met de Krachtenwijzer als instrument om te kunnen bepalen hoeveel ondersteuning een kind of ouder nodig heeft en op welke terreinen. Nederland telt ongeveer 2,4 miljoen mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Niet iedereen heeft zorg nodig, maar een aantal wel.
Kenmerkend voor mensen met een lvb is dat ze zelf vaak moeilijk kunnen inschatten of en hoeveel hulp ze nodig hebben. Ze kunnen moeilijk vooruit denken of risico’s inschatten. Ook zie je aan ‘de buitenkant’ niet dat iemand een beperking heeft. Daardoor worden mogelijkheden soms te hoog ingeschat en worden ze door de samenleving overvraagd wat tot frustratie kan leiden.
Verder ontwikkelen
Met de juiste ondersteuning op het goede moment is het mogelijk de zelfredzaamheid verder te vergroten. Een licht verstandelijke beperking gaat niet over, maar met de juiste hulp kunnen jongerenn veel leren en zich verder ontwikkelen, zodat ze zich steeds beter kunnen redden.
Reik ontwikkelde daarom de Krachtenwijzer samen met de bouwers van Jouw Omgeving, een online behandelportaal. Daar is hun digitale dossier vastgelegd. De jongere kan er zelf bij en zelf zijn ontwikkeling vastleggen en volgen. Op die manier krijgt de jongere direct ‘eigen regie’ over zijn behandeling.
Persoonlijk plan
De Krachtenwijzer brengt de zelfredzaamheid van een heel gezin in kaart en moet leiden tot één behandelplan voor het gezin. Op verschillende levensdomeinen zoals bijvoorbeeld huiselijke relaties, dagbesteding, financiën of sociaal netwerk, wordt de eigen kracht bepaald van de jongere of zijn opvoeder(s).
Het maken van het plan gebeurt aan de hand van gesprekken en veel visuele voorbeelden zonder grote lappen tekst. Aan de hand hiervan stelt de hulpverlener samen met de cliënt doelen vast en wat er nodig is om die te bereiken. Die doelen komen in het eigen persoonlijk plan of dossier te staan.
Bij volwassenen toetst de Krachtenwijzer op elf gebieden of ‘domeinen’, zoals bijvoorbeeld financiën of opvoeding. Bij jonge kinderen van 0 tot 4 jaar is er sprake van twee domeinen, namelijk sociaal emotionele ondersteuning en lichamelijke verzorging. Daar is de rol van de ouders belangrijker en gaat het bijvoorbeeld om hulp bij de opvoeding en de sociaal emotionele ondersteuning van ouders.
Zelf scoren
Bij kinderen van 4 tot 12 jaar komen daar bijvoorbeeld onderwijs, vrijetijdsbesteding en maatschappelijke participatie bij. De kinderen kunnen zelf aangeven waar ze denken dat ze staan op een score van een tot en met vijf. Scoren ze een vijf, dan is er geen ondersteuning nodig.
De specialisten van Reik gaan vervolgens op de verschillende domeinen het gesprek aan met het kind of de ouders. Een kind kan hoge cijfers halen op school en op het eerste gezicht een vijf of vier scoren. “Maar als je dan doorvraagt en iemand blijkt geregeld te verzuimen en niet naar school te gaan, dan is er toch wel een probleem en kom je bijvoorbeeld tot een score van twee. Dan is er op het domein onderwijs duidelijk ondersteuning nodig”, aldus gedragswetenschapper Iris Walstra, die mee werkte aan de ontwikkeling van de Krachtenwijzer.
Opvoeding
Bij een ouder kan het probleem veel meer bij de opvoeding liggen of de sociaal emotionele band met het kind. Bij het hele netwerk wordt dit in kaart gebracht en worden er doelen aan gekoppeld met de benodigde ondersteuning om die te halen, uit het netwerk zelf of professioneel.
De Krachtenwijzer is zo opgezet dat in het geval van een echtscheiding de doelen voor beide ouders in kaart worden gebracht, maar zij dit niet van elkaar kunnen zien. “Soms zie je na een scheiding dat de ene ouder heel andere problemen of vaardigheden heeft dan de andere ouder en dus ook andere doelen om aan te werken. Dit komt allemaal in dat ene persoonlijke plan, maar ze kunnen alleen bij dat stukje dat direct voor hen van belang is.”
Privacy is dus optimaal afgeschermd. Op deze manier kom je toch tot één plan voor één gezin en daarmee een optimale afstemming van de verschillende vormen van ondersteuning voor de afzonderlijke gezinsleden, waarbij het kind centraal staat.
Niet stigmatiserend
Iris vindt het ook mooi dat de Krachtenwijzer niet stigmatiserend werkt. “Iedereen kan hem invullen en niemand scoort op alle domeinen een vijf. Ieder mens heeft wel iets waar hij hulp bij kan gebruiken.”
In het hele land bestaat binnen de jeugdzorg belangstelling voor de Krachtenwijzer omdat het een eenvoudig, positief en doeltreffend instrument is om goed in beeld te brengen wat aan hulpverlening nodig is. De Krachtenwijzer is breed inzetbaar en daarmee ook geschikt voor het in kaart brengen van hulpvragen van andere doelgroepen. Het kan wijkteams helpen bij het vaststellen wat een burger nodig heeft aan hulp. |
Lees ook:
