Leren van Casussen: Als afwijzing vertrouwd voelt

Het Centrum voor Consultatie en Expertise deelt de casus van Johan (26), die een licht verstandelijke beperking heeft en regelmatig erg agressief wordt. Hij woont samen met vijf andere cliënten in een woning bij Ipse de Bruggen. Omdat zijn agressie er steeds ineens is, voelen begeleiders en medecliënten zich nooit echt veilig bij hem.

Janneke Boer, gedragskundige bij Ipse de Bruggen vertelt in deze ‘Leren van Casussen’ dat Johan in zijn vroege jeugd ernstig beschadigd is geraakt. Meteen na zijn geboorte moest hij gereanimeerd worden. Zijn ouders lieten hem in het ziekenhuis achter, waar hij nog maandenlang verbleef. Hij bleef verstoken van alle basale behoeften die een baby heeft. Daarna volgde plaatsing in een kindertehuis, waar eveneens sprake was van verwaarlozing. In zowel het ziekenhuis als het kindertehuis kon Johan zich niet aan verzorgers hechten doordat er steeds andere kwamen en gingen.

Adoptie
Op zijn zesde werd Johan geadopteerd en kwam hij naar Nederland. Ze wisten dat hij een ontwikkelingsachterstand had, maar hoopten dat hij zich in een gezonde omgeving goed zou ontwikkelen. Helaas bleek dit niet het geval. Hij liet steeds meer gevaarlijk gedrag zien. De adoptieouders hebben het zo lang mogelijk thuis geprobeerd, maar uiteindelijk kwam Johan in een woonvoorziening voor kinderen met een verstandelijke beperking terecht.

Spanning
Doordat Johan in zijn jongste jaren enkel afwijzing, verwaarlozing en onveiligheid heeft ervaren, is er bij hem sprake van een reactieve hechtingsstoornis. Het telkens opnieuw ervaren van afwijzing leidt ertoe dat die situatie voor Johan de enige werkelijkheid is: anderen zullen hem vroeg of laat altijd weer afwijzen of verlaten. Niemand blijft onvoorwaardelijk.

Daarbij ontbreekt het bij hem aan basisveiligheid, omdat niemand hem die vroeger bood, en heeft hij een zeer beperkte emotieregulatie. Die combinatie zorgt ervoor dat de spanning bij Johan snel oploopt. Dat uit zich dan in verbaal en fysiek geweld naar mensen en dingen. Johan hoort eigenlijk een bril te dragen, maar heeft die al jaren niet meer omdat hij ‘m steeds kapot maakt.

Lees of bekijk welke interventies zijn ingezet in Johans casus ‘Als afwijzing vertrouwd voelt’.  |