Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Er zijn allerlei hulpmiddelen beschikbaar waarmee je communicatie beter kunt afstemmen op je cliënt. Betere afstemming geeft de cliënt ruimte om zich bewust te worden van wat hij je wil vertellen, en het helpt hem om jou dat ook duidelijk te maken. Cliënten en begeleiders (toneelspelers) demonstreren een flink aantal van die hulpmiddelen op de mooie dvd Totale communicatie. Hij is bedoeld als ondersteuning van de scholing Totale communicatie, maar is ook zonder cursus erg inspirerend.
De dvd bevat negen scènes, waarin steeds een begeleider en een cliënt samen een probleem bij de kop vatten. De begeleider is altijd heel open, uitnodigend, en duidelijk van plan om niet te oordelen of te sturen maar om de cliënt zijn verhaal goed te laten vertellen. De negen begeleiders maken gebruik van een allerlei vormen van totale communicatie:
Zich serieus genoemen voelen
De begeleiders communiceren meestal waardenvrij, wat betekent dat ze niet oordelen, en zich positief neutraal opstellen. Dat is nodig, om de cliënt het gevoel te geven dat hij serieus wordt genomen, zodat hij zijn verhaal durft te doen. De keren dat waarden wel aan de orde komen gaat het erom dat de cliënt inzicht krijgt in wat hij onder bepaalde omstandigheden wel - of beter niet - kan doen.
Vragenlijst
Scène 1 gaat over een man die ontzettend graag een gratis telefoon wil bemachtigen met een duur abonnement. Afraden, doe het niet! wil je hem toeroepen. Maar zijn begeleidster leidt hem stap voor stap door alle financiële en sociale consequenties heen, met behulp van een vragenlijst en een budgetprogramma, zodat hem goed duidelijk wordt wat hij er allemaal voor moet inleveren. En toch gaat hij tot aanschaf over. Een mooi onderwerp om over te discussiëren.
Eenzaamheid
Het tweede deel gaat over een man die graag wil voetballen met iemand anders, en die tot de conclusie komt dat hij niet fijn woont. Zijn begeleider tekent zijn klachten op een groot vel: wat is fijn aan het wonen, wat is niet fijn. Eigenlijk is het meeste best fijn, maar de cliënt heeft last van eenzaamheid. Het gesprek helpt hem om te begrijpen waar de schoen wringt, wat daaraan kan worden gedaan, en welke hulp hij daarbij nodig heeft.
Signaleringsplan
Een andere cliënt vliegt emotioneel nog wel eens uit de bocht als het leven hem tegenzit, met allerlei nare gevolgen. Zijn begeleidster maakt samen met hem een signaleringsplan, waardoor hij eerder in de gaten heeft dat hij in de gevarenzone komt. Ze laat hem ook zelf bedenken wat helpt om rustig te worden als het verkeerd loopt.
Zelfbewust
Een partij waterpolo laat zien wat een verschil het maakt of de trainer aan de kant staat te schreeuwen tegen de sporters, of met hen in het water gaat en voordoet .
Scène 5 begint met een ongestructureerd gesprek, waarin de cliënt wel wat zorgen aankaart, maar er verder niet duidelijk iets mee wordt gedaan. De begeleidster vertrekt, de jonge man voelt zich zichtbaar niet geholpen. Hij is zo zelfbewust om de begeleidster terug te roepen, vervolgens voeren ze het gesprek opnieuw, maar nu met een agenda en een begeleidingsmap, wat helpt om duidelijkheid te scheppen over wat er aan de problemen wordt gedaan.
Begeleiding heb ik niet meer nodig
Een jonge vrouw vertelt haar begeleidster dat ze gaat samenwonen met haar vriend, en dat zij het verder wel zonder begeleiding kunnen. Dit filmpje laat mooi zien hoe je een cliënt door middel van een interview overzicht laat krijgen over wat er op haar afkomt, en op welke gebieden zij eigenlijk nog wel begeleiding zou willen.
Sociale netwerkkaart
De jonge man die hulp vraagt bij het aanschaffen van een logeerbed komt door de open manier van begeleiden tot de conclusie dat hij best eenzaam is. Met behulp van de sociale netwerkkaart kan hij over dat onderwerp praten.
Feest voorbereiden met gebaren
Een naderende verjaardag biedt aanknopingspunten om met behulp van gebaren voorbereidingen voor het feest te treffen. Als dezelfde scène vervolgens zonder gebaren wordt gespeeld, wordt duidelijk hoeveel informatie dan aan de cliënt voorbijgaat, waardoor hij minder zelf kan bedenken en beslissen, en afhankelijker wordt.
De laatste scène betreft een man wiens fiets het heeft begeven. Maar hij kan dat niet goed vertellen aan zijn begeleidster. Ze probeert er op verschillende manieren achter te komen, en het beste werkt toch als ze gewoon meeloopt naar de fiets, waar ze ontdekken dat de ketting kapot is. Vervolgens helpt ze hem om zijn week zonder fiets te organiseren, met behulp van de pictoagenda.
Totale communicatie Dvd plus boekje. Ontwikkeld door Merel Holleman en José Bechtold. Met spelers van Theater Totaal (als cliënten) en bureau voor expressie en communicatie Charme (als begeleiders) dat de film ook produceerde.
Prijs 22,50 euro. Een uitgave van Sig, telefoon 0251-257857 of via e-mail: info@sig.nu. Daar is ook informatie op te vragen over de scholing Totale communicatie.
