Minder pillen: kritisch kijken naar de lange medicatielijst van cliënten*

Veel cliënten krijgen in de loop van hun leven steeds meer lichamelijke klachten. Voor die klachten krijgen ze vaak pillen voorgeschreven. En dat kan op den duur nogal een lange medicatielijst opleveren, schrijft arts verstandelijk gehandicapten Monique Doeswijk-van der Wolf.

Marja is een van die cliënten. Zij slikt elke ochtend een handjevol pillen. Net als in de middag en avond overigens. Door haar oudere leeftijd gaat het slikken steeds minder goed. Het wordt dan ook lastiger om alle pillen binnen te krijgen. Haar persoonlijk begeleider vraag mij haar hele lijst aan medicatie eens kritisch door te nemen.

Als iemand veel medicatie gebruikt noemen we dat polyfarmacie. Dat betekent dat iemand gedurende een lange tijd vijf of meer verschillende medicamenten slikt. Een grote hoeveelheid pillen, vooral op oudere leeftijd, kan voor veel problemen zorgen. Zo hebben sommige medicijnen invloed op elkaar. Hierdoor werken bepaalde geneesmiddelen niet meer goed of versterken pillen elkaar juist, waardoor je teveel van het medicijn in je bloed krijgt.

Lastiger verwerken
Medicijnen verlaten via de lever en/of de nieren het lichaam. Als je ouder wordt kunnen deze organen slechter gaan werken. Hierdoor worden de medicijnen in je lichaam moeilijker verwerkt. En dat maakt de kans op bijwerkingen of overdoseringen weer groter.

In de algemene bevolking komt polyfarmacie bij ongeveer 40 procent van de mensen boven de 65 jaar voor. Een aantal soorten medicijnen wordt heel vaak voorgeschreven: verlagers van bloeddruk en cholesterol, antistolling, maagbeschermers, pijnstilling en rustgevers. Cijfers binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg zijn mij niet bekend. Maar ik durf wel te zeggen dat polyfarmacie bij onze cliënten zeker niet minder voorkomt.

Marja blijkt zes verschillende soorten medicijnen te gebruiken. In twee gevallen krijgt ze voor hetzelfde probleem verschillende soorten medicatie. Zo heeft ze drie medicijnen om haar bloeddruk te verlagen. Dat lijkt mij wat veel. De vraag is ook of alle drie de pillen dan wel goed werken. Dit leg ik voor aan de huisarts. Hierdoor kan ze vervolgens met een medicijn stoppen.

Waarom?
Ook staat er een maagbeschermer op de medicatielijst van Marja. Maar ze heeft eigenlijk nooit last van zuurbranden. Waarom krijgt ze deze pillen dan? Na wat denkwerk blijkt ze een jaar geleden tijdelijk een stevige pijnstiller te hebben gekregen. Ze had toen zo’n pijn in haar knie dat paracetamol niet meer hielp. Bij deze pijnstiller, Diclofenac, kreeg ze de maagbeschermer. Bij (vooral oudere) cliënten kunnen stevige pijnstillers namelijk problemen in de maag geven. Toen de Diclofenac werd afgebouwd en gestopt, bleef de maagbeschermer op de lijst staan. Een veel voorkomend probleem.

Die maagbeschermer kan ze dus mee stoppen. Binnenkort kijken we ook of we een van de twee medicamenten tegen onrust af kunnen bouwen.

Hiermee hebben we natuurlijk niet alle medicijnen kunnen stoppen. Ze blijft immers ook echt wat nodig hebben. Maar de lijst is wel weer helemaal up to date en toch wat korter geworden.  |  artsvg Monique Doeswijk-van der Wolf