Nieuw beleidsprogramma ‘Volwaardig leven’ voor de gehandicaptenzorg

Er komen hogere tarieven voor vooral de hogere zorgzwaartepakketten en voor het vervoer naar de dagbesteding, extra plekken voor complexe zorg, hulp aan gezinnen met een gehandicapt kind, en het wordt eenvoudiger om meerzorg aan te vragen. Dat zijn enkele belangrijke punten uit het nieuwe beleidsprogramma ‘Volwaardig leven’ dat minister de Jonge van Volksgezondheid, welzijn en sport (VWS) aan de Tweede Kamer aangeboden en in een bijeenkomst in Sliedrecht werd gepresenteerd.

Nederland telt ruim 17 miljoen mensen, met verschillende talenten én beperkingen. Ongeveer 2 miljoen mensen hebben een zodanige beperking dat zij dagelijks - letterlijk en figuurlijk - tegen obstakels en belemmeringen aanlopen. Ongeveer 130.000 mensen hebben dagelijks intensieve zorg en ondersteuning nodig uit de Wet langdurige zorg.

Het beleidsprogramma Volwaardig leven, voor de gehandicaptenzorg en complexe zorg, heeft net als de eerder verschenen beleidsprogramma’s ‘Onbeperkt meedoen’ en ‘Zorg voor de jeugd’ als doel dat mensen met een beperking (van alle leeftijden) en hun naasten beter kunnen meedoen in de samenleving.

In het programma Volwaardig leven is gericht op mensen in de Wet Langdurige Zorg, hun naasten en hun zorgverleners. In het programma staat wat de voorwaarden zijn voor toekomstbestendige goede zorg en ondersteuning, voldoende passende plaatsen en toerusting van professionals en specifiek aandacht voor naasten.

“We willen (het gevoel van) afhankelijkheid verminderen, zowel voor de mensen met een beperking als voor hun naasten. We willen dat zij zo meer kwaliteit van leven ervaren. En we willen dat mensen beter naar wens en vermogen kunnen meedoen in de samenleving,” aldus minister de Jonge in zijn brief aan de Tweede Kamer over het programma.

De gehandicaptenzorg en de zorg voor mensen met een complexe zorgvraag zijn volop in ontwikkeling. Persoonsgerichte zorg en reflectie in teams zijn daarbij speerpunten, conform het kwaliteitskader van de sector. Het programma Volwaardig leven sluit aan bij deze tendens.

Verbetering
Tegelijkertijd wil het programma ook inspelen op signalen dat de beschikbare zorg en ondersteuning niet langer gelijk loopt met de behoeftes van de doelgroep, door te investeren in:

1. Een kwalitatief beter passend zorgaanbod voor mensen met een beperking.
Door te zorgen voor deskundige zorgmedewerkers die trots zijn op hun vak, het stimuleren van werken met nieuwe technieken en methoden, te zorgen dat er meer tijd voor de mensen is en minder tijd voor papierwerk en door meer kennis ontwikkelen en verspreiden over de gehandicaptenzorg.

2. Voldoende passende plaatsen voor mensen met een complexe zorgvraag.
Er komen regionale ambulante teams en 100 extra plekken bij gespecialiseerde instellingen voor mensen met de zwaarste zorgbehoefte. Regionale ambulante teams kunnen te hulp schieten als er extra ondersteuning bij de zorg nodig is. Daarbij kan zo nodig gebruik worden gemaakt van één van de 100 extra zorgplekken.

3. Het meer ontzorgen van naasten.
450 mensen met een beperking en hun naasten krijgen in ieder geval de komende 2 jaar begeleiding van een gespecialiseerde ondersteuner, die hen kan helpen bij al het regelwerk rond de zorg. De NOS maakte ook een reportage over deze extra hulp voor gezinnen, die ook is beschreven in de gezamenlijke werkagenda complexe zorg van de VGN en Zilveren Kruis.

Deze inzet van intensieve cliëntondersteuning voor specifieke groepen (gezinnen met ZEVMBkinderen, mensen met autisme, niet aangeboren hersenletsel en een (licht) verstandelijke beperking met ernstig probleemgedrag) wordt ook uitgebreid voor 150 naasten die forse problemen ervaren bij het organiseren van zorg. Hierin wordt €55 miljoen geïnvesteerd.

In het programma Volwaardig leven is er in het bijzonder aandacht voor mensen die niet binnen de kaders van de wet vallen. Op basis van de signalen van onder meer belangenverenigingen Ieder(in) en VGN organiseert het ministerie van VWS een traject om met alle betrokkenen lessen te trekken uit de praktijk. Het doel is om daarmee de zorg en ondersteuning voor deze doelgroep gericht te verbeteren. in het voorjaar van 2019 zullen de eerste resultaten worden bekendgemaakt.

Hogere tarieven
Uit onderzoek van de NZa en gesprekken in de gehandicaptenzorg is gebleken dat de huidige tarieven niet altijd voldoende zijn om de uitgaven volledig te bekostigen. Dit geldt vooral voor de hogere zorgzwaartepakketten. De minister heeft daarom € 98 miljoen uitgetrokken voor een verhoging van de maximumtarieven.

Naast de verhoging van deze tarieven, worden ook de tarieven voor vervoer naar de dagbesteding verhoogd. Hiervoor is € 75 miljoen extra beschikbaar gesteld. Zo moet de keuzevrijheid van de cliënt weer worden vergroot, omdat deze nu vaak door een ontoereikende vergoeding voor de vervoerskosten werd belemmerd.

Onderwijs en zorg
Ook komt er meer aandacht voor de combinatie van zorg en onderwijs beter voor de kinderen met een (grote) ondersteuningsbehoefte als gevolg van cognitieve beperkingen, medische of psychische problemen, lichamelijke beperkingen en/of beperkte sociaal emotionele ontwikkeling. Daarnaast worden de lessen uit de werkgroep Wij zien je wel voor  de kwaliteit van leven van mensen met zeer ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen (ZEVMB) en hun gezinnen ook voor andere groepen beschikbaar gemaakt.

Meerzorg
Daarnaast wordt het voor zorgaanbieders vanaf 2019 eenvoudiger om meerzorg aan te vragen en te declareren. Meerzorg wordt ingezet voor mensen die extra zorg nodig hebben boven op het best passende zorgprofiel. Het gaat dan om patiënten met de meest complexe zorgvragen. Samen met zorgkantoren, zorgaanbieders, cliëntvertegenwoordigers en branchevertegenwoordigers heeft de NZa gewerkt aan meer maatwerk in het leveren van meerzorg. Zo kan vanaf 2019 meerzorg op groepsniveau gedeclareerd worden. Ook is de aanvraagprocedure voor meerzorg voor budgethouders is verbeterd..

Het programma Volwaardig leven is het sluitstuk van de plannen van het ministerie om de kwaliteit van leven te verbeteren van mensen met levenslange en levensbrede zorg en ondersteuning. De minister noemt het “een begin. Het is nu immers zaak dit – met alle betrokkenen - ten uitvoer te brengen. Zodat we op alle terreinen impact hebben en het leven voor mensen met een beperking en hun naasten zichtbaar te verbeteren zodat iedereen naar wens en vermogen kan meedoen in de samenleving.”  |

Download de brief van minister de Jonge in zijn aan de Tweede Kamer over het programma Volwaardig leven.