Nieuwe training palliatieve zorg voor begeleiders

Voor begeleiders en verzorgenden in de verstandelijk gehandicaptenzorg heeft kenniscentrum Iknl een nieuw scholingsprogramma opgezet over palliatieve zorg. De training bestaat uit digitaal onderwijs en fysieke bijeenkomsten. Begeleiders bij Sovak die de scholing uitprobeerden zijn erg enthousiast, vooral over het leren signaleren en analyseren van gedragsveranderingen.

Op een bijeenkomst bij de Amarant Academie in Tilburg werd het nieuwe scholingsprogramma Palliatieve zorg bij mensen met een verstandelijke beperking gepresenteerd. De behoefte aan kennis onder begeleiders is groot, zo bleek al eerder uit onderzoek. Bo van Aalst, adviseur palliatieve zorg van Iknl, benadrukte dat je naast de scholing ook je eigen waarden en 'levenskoffer' meeneemt. "De dood is verbonden met het leven. Daar hoeven we niet per se dramatisch of zwaar over te praten. Als je het op die manier kan zien, helpt het anderen ook misschien."

In de scholing is behalve voor kennis over palliatieve zorg veel aandacht voor ethiek. Bij de zorg in de laatste levensfase zijn er veel overstijgende vragen: wat is goed voor deze cliënt, wat is goede zorg? Wat doe je als iemand niet meer wil eten en geen pijnbestrijding wil, maar wel zichtbaar pijn lijdt? Als begeleider moet je durven vragen te stellen over wat kwaliteit van leven is, en kennis hebben van ethische gespreksvoering (reflectie, doorvragen, afweging maken).

Signalen herkennen
Een ander belangrijk onderdeel in het programma is de module symptoomherkenning en beslissingen rond het levenseinde. Een valkuil voor begeleiders is om gedragsveranderingen zoals apathie of onrust bij cliënten toe te schrijven aan hun verstandelijke beperking. Om meer expertise in het signaleren van symptomen in de palliatieve fase te ontwikkelen zit er een signaleringsbox in de training, waarmee je in 5 stappen een probleem in kaart brengt:

1. Observatie
2. Onderzoek
3. Overleg
4. Zorgleefplan
5. Evaluatie

Deze box werd door begeleiders van Sovak, die de scholing uitprobeerden, enthousiast ontvangen. "Het taalgebruik is eenvoudig, als je meer wilt weten staan er handige links bij. Begeleiders gebruiken de box ook voor analyse van andere problemen, als het niet lekker gaat met de cliënt", vertelde zorgconsulent Janny de Vugt van Sovak.

Discussie over dilemma's
In de cursus worden ook de begrippen palliatieve sedatie, euthanasie en versterven verduidelijkt, en er is een aparte module over communiceren. In de scholing is veel ruimte voor discussie, het bespreken van dilemma's, en gespreksoefeningen. Voor de begeleiders van Sovak was het e-learning gedeelte nog wat wennen, en ze vonden de fysieke bijeenkomst eigenlijk te kort, zo leerzaam vonden ze de scholing.

De scholing is op maat te maken voor organisaties, meer informatie over het programma vind je op de website van Iknl.