Omgaan met verschillende meningen over wat gezond is in de gehandicaptenzorg

De afgelopen jaren kwam ik op heel veel woonvoorzieningen in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Elke locatie heeft zijn eigen gewoonten en opvattingen. Maar: vaak zijn er binnen een team ook verschillende ideeën en overtuigingen over wat normaal is. Bewegingswetenschapper Mariëlle Tromp schrijft over recent onderzoek van Annelies Overwijk hiernaar.

Een paar voorbeelden
Soms zijn deze overtuigingen zelfs tegengesteld. Zoals:
• Je hoort je voeten niet op tafel te leggen;
• In je eigen huis mag je (dus ook als cliënt) gerust je voeten op tafel leggen.

Of:
• Begeleider A: 'Zie Peter lekker ontspannen liggen op de bank!';
• Begeleider B: 'Peter, ga eens rechtop zitten, dat ziet er zo ongezellig uit!'.

Of:
• Cliënten doen zo veel mogelijk zelf - dus ook koffie zetten en inschenken;
• Na een hele dag op dagbesteding is het prima als begeleiders koffie inschenken voor met name de mannelijke cliënten - want die moeten ook gewoon man kunnen zijn.

Wat is voor mij normaal?
Soms is het een mooie uitdaging voor mij om dan neutraal te reageren. Zeker bij die laatste opmerking, want dit ligt ver buiten mijn eigen idee van normaal...

We hebben allemaal onze eigen normaal. De overtuiging van de één is niet méér waar dan die van de ander. Maar dit maakt het soms best lastig om als team in één lijn te handelen voor cliënten.

Onderzoek en cursus van Annelies Overwijk
Iemand die veel bezig is met de eigen normen en waarden van begeleiders is Annelies Overwijk. Zij doet onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte van begeleiders als het gaat om gezonde leefstijl. Ook hier kwam de vraag wat normaal is regelmatig naar voren.

Wat hebben begeleiders nodig om hun cliënten goed te ondersteunen? Annelies vertelt hierover in deze video:

Begeleiders hebben aangegeven wat zij nodig hebben. Dit is onder te verdelen in 5 thema’s:

1. Omgeving en hulpmiddelen;
2. Professionele identiteit;
3. Sociale invloed;
4. Vaardigheden;
5. Kennis.

Professionele rol en houding als begeleider
In de video zoomt Annelies in op de professionele rol en houding als begeleider. Zij komt met name veel verschillende overtuigingen tegen over wat gezond eten of bewegen is.

Zij geeft aan: het begint met het besef dat je eigen overtuigingen en die van je collega’s bewust of onbewust een rol spelen in je werk. Deze neem je nu eenmaal met je mee.

Tip van Annelies
De cursus die Annelies ontwikkelt is nog niet voor iedereen beschikbaar. Maar wel geeft ze alvast een tip mee:

"Besef dat je allemaal verschillende overtuigingen meeneemt. Ga hierover in gesprek en maak keuzes over wat je samen belangrijk vindt voor jullie cliënten."

Tip van Mariëlle
In aanvulling op de tip van Annelies wil ik je adviseren om ook de kennis die er is binnen de organisatie goed te benutten. Kom je er niet uit of je het als team bijvoorbeeld belangrijk vindt om met verse groenten te koken, biologisch te eten, of cliënten te stimuleren om bijvoorbeeld meer water te drinken? Betrek dan een diëtist om hierover een keuze te maken. Zo kan je als team in één lijn handelen voor jullie cliënten.

De cursus
De cursus wordt op dit moment uitgevoerd en geëvalueerd door Annelies Overwijk. Vanaf 2021 is deze cursus door iedereen te volgen. Deze wordt dan gepubliceerd op het Kennisplein Gehandicaptensector.

Meer lezen?

• Meer over het onderzoek van Annelies kan je volgen op Facebook.
• Ze is ook te volgen op Twitter.
• Annelies stemt haar onderzoek af met onder andere Mariël Willems, die eerder een tip deelde over hoe je doelen voor cliënten kan opdelen in deeltaken. Dit kan je ook toepassen op doelen die je met het team hebt!

Dit artikel verscheen eerder  op de blog Vitale Zorgverlener.