Onderzoek naar kledingproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking en autisme

Wat doe je als mensen met een verstandelijke beperking en autisme hun kleding scheuren, zich uitkleden op ongewenste momenten of altijd hetzelfde aan willen? Patty van Amsterdam volgde de opleiding tot autismedeskundige bij de Rino groep en bedacht praktische ‘beslisbomen’ die helpen te zoeken naar de oorzaak van gedrag en vrijheidsbeperkende maatregelen (denk aan een scheurpak of de kledingkast op slot) voorkomen. Ze zoekt begeleiders of gedragsdeskundigen die deze in de praktijk willen testen. Daarbij gaat het ook om andere ‘kledingproblemen’, zoals cliënten die continu willen omkleden, kleding dragen die niet bij de context past, frummelen aan kleding, of overgevoelig zijn voor materiaal en obsessief ordenen.

Patty van Amsterdam studeerde in juni af aan de post-hbo opleiding tot autismedeskundige bij Rino Groep. Hiervoor deed zij onderzoek naar kledingproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking in combinatie met een autisme spectrum stoornis.

In haar werk in een woning met ouderen met een verstandelijke beperking had ze hier vaak mee te maken. Toen ze op zoek ging naar literatuur hierover, kwam ze niet veel verder dan overgevoeligheid voor materiaal en ‘voorkom naadjes in de sokken en knip kaartjes af’.

Beslisbomen
Voor haar studie ontwikkelde ze beslisbomen per kledingprobleem die helpen om duidelijkheid te geven over de functie van het gedrag en een passend advies bij:
1.            het zoeken naar bevestiging:
2.            te lang de zelfde kleding dragen
3.            pulken aan kleding
4.            obsessief ordenen van kleding
5.            kleding uit trekken
6.            niet passende combi’s dragen
7.            kwijt raken
8.            altijd het zelfde aan willen
9.            kleding scheuren

Tijdens haar studie leerde ze dat vele van deze gedragingen uitingen van herhaalgedrag zijn (bijvoorbeeld regulatie-vormen, uiten van emoties). Aan de hand van een SGG-schema (beschrijven van de situatie, het gedrag en gevolg) ontdekte Patty dat bij een casus op haar werk een cliënt die continu kleding wilde verwisselen, dit vooral deed op momenten van leegte of als er geen nabijheid was. Ander dergelijk gedrag ontstond ’s morgens wanneer de overdracht was. Toen zij een alternatief kreeg om contact te maken met de begeleiding (een handje geven) verminderde dit.

Inzicht in de oorzaak
Patty wil met haar beslisbomen en bijbehorende handleiding begeleiders in de gehandicaptenzorg inzicht geven in de oorzaak van het gedrag en handvaten hoe hier mee om te gaan. Observatie van het gedrag van de cliënt is een vereiste voordat je de beslisboom afloopt. Als de functie van het gedrag van de cliënt bekend is, kun je door middel van de beslisbomen in de handleiding een passend advies vinden. Is de functie nog niet bekend, dan is de beslisboom een hulpmiddel om hypotheses te vinden en een denkrichting te geven.

Patty: “Door de onderliggende hulpvraag aan te pakken in plaats van het gedrag zelf, kun je als begeleider goed bij je cliënt aansluiten. Door middel van de handleiding hoop ik ook te kunnen bijdragen aan vermindering van vrijheidsbeperkende maatregelen. Een scheurpak of kast op slot kan het gedrag misschien wel stoppen, maar de kans is groot dat het gedrag zich verplaatst omdat de cliënt dan elders gaat zoeken naar dat wat de functie hem oplevert.”

Deelnemen
Ze zoekt naar begeleiders/gedragsdeskundigen die haar product willen testen. Heb jij een cliënt met een verstandelijke beperking en autisme spectrum stoornis die vergelijkbaar gedrag vertoont? Neem dan contact op met Patty via pattyvanamsterdam@hotmail.com. Reageren kan tot 1 november 2018.

Je wordt gevraagd naar het gedrag van de cliënt en ontvangt vervolgens de bijbehorende beslisboom. De uitkomst is een hoofdstuk van de handleiding die je toegestuurd krijgt. Na een periode (afhankelijk van welke interventie als advies is gegeven) wordt het resultaat geëvalueerd.  |