Onderzoek Thomashuizen: beter sturen op kwaliteit

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft onderzoek gedaan het functioneren van de 118 Thomashuizen als woon- en zorglocatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit gebeurde naar aanleiding van negatieve signalen in 2017. De conclusie luidt dat een Thomashuis huiselijke en persoonlijke zorg biedt, maar dat de sturing op kwaliteit beter moet, zoals bijvoorbeeld de controle op medicatie. 

De inspectie heeft 15 toezichtbezoeken afgelegd en een enquête gehouden onder de zorgaanbieders van de Thomashuizen. 114 van hen vulden deze in. In het rapport dat de inspectie in oktober daarover publiceerde, staan de sterke en de zwakke punten van deze kleinschalige woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking.

In een Thomashuis wonen 8 à 9 volwassenen met zo’n beperking op een zo normaal mogelijke manier met elkaar samen. Een inwonend echtpaar of samenwonend stel leidt het Thomashuis. Zij zijn de zorgondernemers en verantwoordelijk voor het geven van goede zorg. Het is een franchiseformule van De Drie Notenboomen.

Persoonsgericht
Allereerst concludeert de inspectie dat Thomashuizen persoonsgerichte zorg leveren. De locaties (vaak karakteristieke panden, zoals oude schoolgebouwen, boerderijen) zijn huiselijk en gezellig ingericht. Iedere bewoner heeft er zijn eigen zit/slaapkamer. Dagbesteding vindt binnen of buiten het Thomashuis plaats. De zorgverleners kennen de bewoners en luisteren naar hun wensen. De cliënten hebben veelal ook voldoende eigen regie over hun leven.

Zorgverleners
Tijdens de bezoeken trof de inspectie voldoende deskundige zorgverleners aan, passend bij de bewoners voor wie zij zorgen. De zorgverleners wisten meestal wanneer hun deskundigheid tekortschoot en konden goed met elkaar samenwerken.

Toetsing op kwaliteit
Een extern onderzoeksbureau controleert op verzoek van De Drie Notenboomen tweejaarlijks de kwaliteit van leven, kwaliteit van zorg en kwaliteit van communicatie binnen de Thomashuizen. De uitkomsten van de controle worden besproken met de bewoners en hun vertegenwoordigers. De inspectie heeft dit gecheckt en de toetsing vindt daadwerkelijk plaats. Uit gesprekken met bewoners of hun naasten kwam naar voren dat zij over het algemeen tevreden zijn over het Thomashuis en de zorgondernemers.

Protocollen
Op het gebied van protocollen en handreikingen lopen de Thomashuizen achter. Zeker op het gebied van medicatie kan dit ernstige gevolgen hebben. Medicatie werd niet altijd afgetekend en de handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg was vaak onbekend bij de bezochte zorgondernemers. Verder vertelden zorgverleners/-ondernemers niet te beschikken over richtlijnen op het gebied van alcoholgebruik en seksualiteit, vriendschap en intimiteit.

Cliëntdossiers
Volgens de inspectie bevatten cliëntdossiers niet of nauwelijks informatie over wensen, doelen en perspectief van de bewoners. Ook aandachtspunten en risico’s werden niet beschreven, evenals afspraken hierover.

Daarnaast wonen in een aantal Thomashuizen cliënten met complexe problematiek. Voor hen zijn zorgvuldig opgestelde zorgafspraken een belangrijk hulpmiddel voor goede zorg, maar deze ontbraken. Voor degene met zorgprofiel VG6 (VG Wonen met intensieve begeleiding, verzorging en gedragsregulering) was de inzet van gedragskundige kennis niet altijd op passende wijze geregeld.

Tot slot was er bij een derde van de bezochte Thomashuizen geen structurele registratie en analyse van (bijna-)incidenten en klachten. De inspectie stelt dat zorgondernemers en zorgverleners daardoor onvoldoende mogelijkheden hebben om hier met elkaar over te spreken, ervan te leren en zo de kwaliteit en veiligheid van zorg verder te verbeteren. Ook structureel teamoverleg was er niet altijd.

Werkdruk
Uit de enquête bleek dat vrijwel alle zorgondernemers veel voldoening halen uit hun werk. Maar werk en privé scheiden bleek voor een op de tien lastig. En een vijfde van de zorgondernemers vond de werkdruk wel hoog.

Hoe nu verder
Naar aanleiding van eerdere signalen over tekortschietende zorgverleners of zorgondernemers bleken nieuwe zorgondernemers al nieuwe, meer deskundige medewerkers te hebben ingeschakeld. Daarmee is volgens de inspectie nu geen sprake meer van te weinig bekwame, gemotiveerde zorgverleners. Ook de huisvesting, de huiselijkheid en persoonsgerichtheid zijn prima bij de Thomashuizen.

De financiële middelen die de zorgondernemers tot hun beschikking hebben, geven voldoende mogelijkheden om goede zorg te leveren. De punten waarop zij zich van de inspectie wel moeten gaan verbeteren zijn:

• Sturing op kwaliteit door methodisch werken, het vastleggen van zorgafspraken bij bewoners met een complexe zorgvraag en vastlegging van relevante cliëntinformatie
• Kennis en gebruik van relevante richtlijnen en handreikingen over medicatieveiligheid, seksualiteit, huisregels
• De Drie Notenboomen zou als overkoepelende organisatie de zorgondernemers beter moeten ondersteunen in het borgen van de kwaliteit van zorg, iets wat de zorgondernemers zelf moeilijk vinden. Zij vertrouwen daarin ook op steun van de franchiseorganisatie, stelt de inspectie, die hen daar gelijk in geeft.
• De zorgondernemers zouden structureel van elkaar moeten leren en elkaar vaker moeten ontmoeten, vindt de IGJ. Het leiden van een Thomashuis is zwaar en verantwoordelijk werk, en daarom moeten zij zich structureel laten ondersteunen bij het runnen van het huis.

In een reactie op de website verklaart De Drie Notenboomen verheugd te zijn dat de inspectie heeft waargenomen dat er in Thomashuizen persoonsgerichte zorg wordt geboden. Om die persoonsgerichte zorg te kunnen blijven bieden moet volgens hen wel 'de balans tussen activiteiten die direct en indirect ten goede komen aan de bewoners bewaakt worden'.

"De Thomashuizen denken graag met de inspectie mee over de geldende kaders en hoe we die van toepassing kunnen maken voor de kleinschalige zorg," aldus de Drie Notenboomen op de website. De inspectie blijft een vinger aan de pols houden door middel van inspectiebezoeken en het beoordelen van meldingen. Indien noodzakelijk neemt zij handhavingsmaatregelen.  | 

Op de website van de IGJ is alle documentatie te vinden over de bezoeken aan de Thomashuizen en het volledige rapport over de Thomashuizen.