Onvoorwaardelijke ondersteuning is verschil maken

Onvoorwaardelijke ondersteuning vind ik een prachtig begrip in onze zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Elke organisatie heeft het begrip wel ergens in de visie beschreven.Maar wat betekent het eigenlijk? Column Margreet Pereboom in de nieuwe KlikIllustratie Josje van Koppen

Theo ken ik al heel wat jaartjes. Hij werkt nu vier jaar met Huub, een jongen van vijftien met een lichte verstandelijke beperking. Huub begrijpt de wereld en relaties niet altijd even goed en dat veroorzaakt de nodige problemen voor hem zelf en zijn omgeving.

Brok in de keel
We staan vandaag met zijn drietjes in de tuin, want Huub gaat verhuizen naar een huis bij zijn ouders in de buurt. Stoer geeft Huub Theo een 'boks': Dag Theo! Hij kijkt wat nonchalant onder zijn pet vandaan. Theo bokst terug. Terwijl Huub naar de auto loopt en instapt, vraagt Theo mij of hij verschil heeft gemaakt in het leven van Huub. Ik hoor de brok in de keel van deze grote, stoere ruwe bolster, blanke pitbegeleider.

Ik denk terug aan de keren waarop ik ze samen bezig heb gezien in de afgelopen jaren.
Dat ze samen saus stonden te mixen in de keuken. Theo deed voor hoe het moest, daarna mocht Huub. Die tilde de mixer uit de schaal, waarop ze allebei onder de rode saus zaten. Wat een lol! En de volgende dag natuurlijk gewoon opnieuw proberen.

Op de fiets met de andere jongens toeren door de stad, en onderweg lekker gek doen. Niets maakt het dagelijks leven zo levendig als verrassingen en samen iets onverwachts doen, liefst iets wat eigenlijk niet mag. Belletje trekken bij de buren, pijltjes schieten met zo'n pvc buis, de jongens een keer verwennen met ontbijt op bed. Theo doet het allemaal met een natuurlijke vanzelfsprekendheid.

Consequent
Toch was de relatie tussen Huub en Theo er niet eentje van alleen maar lol hebben met elkaar. Theo is ook consequent: 'Nee is nee' en 'Je houdt je aan je beloftes.' Theo doet dat zelf en hij verwacht het ook van zijn jongens. Zo leerde Huub gaandeweg dat hij op Theo kon bouwen.

Theo doet niet aan schuld of straf. Natuurlijk maken de jongens onderling een hoop ruzie. In plaats van de schuldige aan te wijzen, laat Theo hen zelf een oplossing zoeken. Om de tafel, luisteren naar elkaar en hen vervolgens een voorstel laten doen. Verbazingwekkend op welke oplossingen deze jongens komen.

Theo verstaat de kunst om een meningsverschil niet op de spits te laten drijven. Hij brengt het gesprek snel op een ander onderwerp, of rent naar buiten, want de vissen moeten eten. Huub had hem door, en riep dan hard dat ze geen vissen hebben. Ondertussen was het strijdpunt snel vergeten.

Stiekem
Maar als Theo het zat was, dan was hij het ook echt zat. Één keer betrapte hij Huub op stiekem roken. Hij stapte op hem af, drukte de peuk uit en stuurde Huub zonder pardon naar binnen. Ook zo laat je als begeleider je onvoorwaardelijke steun zien. 'Ik wil niet dat jij gaat roken.' Punt. 'Daarvoor ben jij te belangrijk voor mij.'

Terwijl Theo en ik zo staan terug te blikken, zwiept de deur van de auto weer open. Huub rent op Theo af en springt in zijn armen. Ze houden elkaar een poosje stevig vast, Huub met zijn gezicht in Theo zijn nek. Dit afscheidsmoment zegt me meer dan duizend woorden. Ja, Theo, jij maakte verschil in Huubs leven!  |  Margreet Pereboom