Overheid wil misbruik verstandelijk gehandicapten aanpakken

De overheid wil mensen met een beperking beter beschermen tegen seksueel misbruik. De staatssecretaris van Vws heeft een brief aan de Tweede kamer gestuurd waarin zij uitlegt hoe ze dat gaat aanpakken.

Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hylner van Vws noemt in haar brief de volgende acties:

• Stroomlijning kennis en instrumenten. Er zijn de afgelopen jaren al veel trainingen, instrumenten, methodieken, handreikingen ontwikkeld. Weerbaarheidstrainingen voor cliënten, voorlichtingsmateriaal voor ouders, handreikingen over hoe in gesprek te gaan over seksualiteit, over preventie van seksueel misbruik en over gedragsprotocollen in instellingen. De voor handen zijnde  kennis en instrumenten (zowel uit de gehandicaptenzorg als uit andere relevante sectoren) moet overzichtelijk en toegankelijk worden. Veldhuijzen zal in maart opdracht geven om een overzicht op te stellen, dat moet in de zomer klaar staan, en daarna worden verspreid.
• Bevorderen van de weerbaarheid. De brochure  ‘Ouders en sociale veiligheid’  gaat over grensoverschrijdend gedrag jegens mensen met een verstandelijke beperking binnen instellingen. Veldhuijzen laat uitzoeken of deze brochure kan worden ‘vertaald’ in een handreiking voor specifieke doelgroepen. Hieraan is ook een training van cliënten in instellingen gekoppeld. Zo werken cliënten aan weerbaarheid en het stellen van grenzen en kunnen ouders/verwanten handvatten krijgen voor het opvangen van signalen van mogelijk seksueel geweld.
• Bevorderen van de deskundigheid van professionals gebeurt door de toolkit ‘Werken aan sociale veiligheid.’ Verder wil de staatssecretaris in goede voorbeelden van preventieve aanpakken van kindermishandeling ook ingaan op kinderen met beperkingen. Ze streeft ernaar komende zomer een aangepaste toolkit en aangepaste handreikingen opgesteld te hebben, waarna verspreiding plaats kan vinden.
• Invoering meldcode en meldplicht. Met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling weten professionals wat te doen bij signalen van geweld in huiselijke kring. Het wetsvoorstel hiervoor ligt in de Tweede kamer voor ter behandeling. De meldcode is ook van kracht in het onderwijs. In het onderwijs geldt daarnaast een verplichting om seksueel misbruik in het onderwijs te melden en daarvan aangifte te doen.  Ook zorgaanbieders zijn verplicht misbruik door zorgverleners te melden bij de Inspectie. Daarnaast kiest het kabinet voor een meldplicht voor het verbeteren van signaleren van alle vormen van geweld binnen professionele relaties in de zorg en ondersteuning. Het wetsvoorstel daarvoor ligt ook klaar ter behandeling. De informatie uit de meldingen dient ook de zorg in de betreffende instelling ‘van binnenuit, te verbeteren, waarbij het gaat om het opheffen van handelingsverlegenheid van de medewerkers en het luisteren naar de cliënt.
• Toezicht Inspectie. Vooruitlopend op de wettelijke verplichte meldcode, is de Inspectie voor de gezondheidzorg gevraagd om in 2012 al te controleren hoe ver instellingen ermee zijn.Bij inspectiebezoeken wordt al gecontroleerd of een instelling intern meldingen van seksueel overschrijdend gedrag registreert en meldt bij de Inspectie. Ook begeleiders zullen daarover worden ondervraagd tijdens inspectiebezoeken.
• Landelijk meldpunt bij de inspectie. Mensen die signalen van geweld, waaronder seksueel geweld, in een zorgrelatie opvangen, moeten deze signalen ergens kunnen melden. Daartoe heeft de Inspectie een permanent ‘meldpunt Igz’ geopend.  Daar kan iedereen altijd meldingen doen over tekortkomingen in de zorg. Binnen het meldpunt kan een bepaald thema of een specifieke doelgroep centraal worden gezet. Seksueel geweld is zo’n prioriteit en zal dus aparte aandacht krijgen.
• Opsporing. De minister van Veiligheid en justitie wil hoge prioriteit geven aan de opsporing en vervolging van geweld in afhankelijkheidsrelaties waaronder seksueel misbruik. Op dit moment zijn er volgens de staatssecretaris geen signalen vanuit de praktijk dat er problemen zouden zijn met de inzet van deskundigen bij ondervraging van verstandelijk gehandicapten door de politie.

De brief met actiepunten om seksueel misbruik van verstandelijk gehandicapten aan te pakken, is te lezen op www.rijksoverheid.nl.