Psychofarmaca tegen zelfverwonding bij mensen met een verstandelijke beperking

Zelfverwondend gedrag bij mensen met een (ernstige) verstandelijke beperking nam af bij de helft van de deelnemers aan tien wetenschappelijke onderzoeken. Ze kregen geneesmiddelen die ook worden gebruikt bij verslavingsziekten (opioïde antagonisten). Automutulatie (zelfverwonding) kan allerlei oorzaken hebben, zowel biologische, als omgevingsfactoren spelen een rol.

Ook afwijkingen in de signaalstoffen van de hersenen kunnen van invloed zijn. Britse wetenschappers hebben literatuuronderzoek gedaan naar het effect van anti-opioïde geneesmiddelen op het zelfverwondende gedrag van mensen met een verstandelijke beperking en (eventueel) autisme.

Minder automutulatie
Van de tien onderzochte wetenschappelijke onderzoeken is in acht sprake van verminderde automutulatie na toediening van de medicijnen. Van de 124 mensen die aan de verschillende onderzoeken meededen, gingen er 62 aanzienlijk op vooruit na een therapie met de medicatie. Ze verwondden zichzelf opmerkelijk minder. 49 van deze proefpersonen hadden naast hun verstandelijke beperking ook autisme. Elf proefpersonen hadden last van niet al te ernstige bijwerkingen. Bij mensen met (zeer) ernstige verstandelijke beperkingen was het positieve effect van de medicijnen op de zelfverwonding groter. Of iemand naast zijn verstandelijke beperking ook autisme had, maakte niet uit.

Wie wel en wie niet?
De onderzoekers concluderen voorzichtig dat sommige mensen die zichzelf verwonden, goed reageren op opioïde antagonisten, maar uit de onderzoeken wordt niet duidelijk wie er wel en wie er geen baat bij heeft. Dat maakt het moeilijk om te besluiten voor welke personen de medicatie zin heeft. Daarvoor is meer onderzoek nodig.

Are opioid antagonists effective in reducing self-injury in adults with intellectual disability? A systematic review. Gepubliceerd in Het Journal of intellectual disability research van januari 2015.