Rekenen in de verstandelijk gehandicaptenzorg

Anno 2018: Kun je rekenen? Dat wordt namelijk wel van je verwacht. De zorg begint namelijk een wiskundig verschijnsel te worden, schrijft begeleider Anne-Marie Klassen. Er worden allerlei rekensommetjes uitgevoerd om het urenplaatje rond te krijgen. Er wordt gewerkt in driehoeken met ouders en cliënten en daar sta je natuurlijk vierkant achter. Je werkt je vervolgens een slag in de rondte om al het werk gedaan te krijgen. Dus… kun je rekenen? Want we rekenen op je!

Met minder geld en meer vragen toch goede zorg leveren. Dat is geen onmogelijkheid, dat noemen ze een uitdaging. Want zoals bij elk rekensommetje: er is altijd een oplossing.

Een eerste optie is het zelforganiserende team vanuit de bestuursfilosofie. Begeleiders roepen al jaren dat ze meer inspraak willen in het beleid. Dat wordt nu gerealiseerd. De managers doen daarmee een stap terug. Dat betekent dat er werk bijkomt bij de begeleiders. Als ik dat nog even nareken wordt het dus meer. Werk + nog meer werk = een hele berg werk. Is dat nou wel een pluspunt… of toch een minpunt?

Samenwerken
Een andere oplossing is het werken in de driehoek. Ouders en begeleiders vormen de basis en de cliënt staat in de top. Ouders kennen hun kind heel goed en weten precies wat hij of zij nodig heeft. De begeleiders hebben de expertise om dat om te zetten in de juiste zorg en begeleiding. Oftewel: Ouders + Begeleiders = Topsamenwerking!

Zoals bij Kelsey, die meldt dat ze vanavond niet mee eet. Op mijn vraag waar ze heen gaat, wil ze geen antwoord geven. Ze is 18 en mag zelf weten wat ze doet.

Nu is Kelsey een meisje dat makkelijk is te beïnvloeden. Haar ouders willen haar de mogelijkheid geven om te ontplooien, maar wel binnen veilige kaders. Oftewel, Kelsey mag 's avonds best op stap, maar moet dan aangeven waar ze heengaat.

Alleen nu wil Kelsey dat dus niet tegen mij zeggen. Ik ga de discussie niet met haar aan. Dat werkt meestal averechts, maar ik bel haar moeder. De situatie leg ik kort uit en moeder begrijpt het.

Moeder zegt: “Weet je, ik bel Kelsey wel even. Ze is toch vrij vandaag. Dan vraag ik gewoon even hoe het met haar is en of ze nog plannen heeft.” Zo gezegd zo gedaan.

Een uurtje later belt moeder mij terug en vertelt dat Kelsey vanavond bij een collega eten en ze zorgt dat ze om 21.30 uur weer thuis is. Bedankt voor de samenwerking moeder!

Verwachtingen
Is dat de oplossing? Is het zo eenvoudig? Ga ik wiskunde eindelijk begrijpen?

Ik vind het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij hun kind. Welke verwachtingen hebben cliënten? Welke verwachtingen hebben ouders? Wat bieden begeleiders? Waar liggen mogelijkheden, waar liggen beperkingen? En wat kun je voor elkaar betekenen?

Mooie vragen.

Het antwoord is iets lastiger, dan de oplossing van de rekensom. Vanuit de top van de driehoek voert de cliënt de regie over zijn eigen leven. Dat is het uitgangspunt. Het resultaat is afhankelijk van de keuze die de cliënt maakt. De uitkomst is dus niet altijd hetzelfde. Oftewel: Uitganspunt + keuze = resultaat.

Begeleiders hebben de eervolle taak om advies te geven. Anno 2018 is het niet meer vanzelfsprekend dat cliënt en ouders naar begeleiders luisteren. 1+1+1=3 wordt vaker ter discussie gesteld.

Boos
Een voorbeeld van een moeizame samenwerking bij Patrick. Gisteravond stond er chili con carne op het menu. Patrick heeft er heerlijk van gegeten. Maar vanmorgen was het zo'n beetje verteerd en kwam het er dun uit. Patrick komt naar beneden en zegt dat hij niet kan werken, want hij heeft diarree en is dus ziek.

Ik zeg dat hij niet heel ziek oogt en leg uit dat je ook een beetje dun kan poepen door de chili con carne. Maar ik zal even zijn temperatuur meten. Die is 36,9. Dus het lijkt allemaal gelukkig mee te vallen.

Patrick gaat alleen boos terug naar boven en tien minuten later gaat de telefoon. De moeder van Patrick aan de andere kant en ze klinkt nogal bozig. Als Patrick diarree heeft, dan moet hij thuisblijven. Wat voor een begeleider ben ik om dan te zeggen dat hij naar zijn werk moet?

Ik probeer nog aan te geven dat hij geen verhoging heeft en verder een gezonde indruk maakt, maar dat maakt moeder alleen maar bozer. Ze zegt dat Patrick thuisblijft en ze hangt op.

Vervolgens komt Patrick naar beneden en zegt: Mijn moeder zegt dat ik thuis moet blijven. Kruip maar snel je bed in dan, kan ik niet nalaten te zeggen, want als je ziek bent dat moet je in je bed liggen.

Wie bepaalt?
Inmiddels ben ik de tel een beetje kwijt. Misschien ben ik meer taalgevoelig, dan een rekenwonder. Begrijp ik nu goed dat cliënten en ouders bepalen wat goede zorg is? Waar blijft de driehoek dan. Ik stond toch ook in een hoek? Of word ik in een hoekje gedrukt? Wie is dan verantwoordelijk voor goede zorg?

Misschien zit er toch ergens een foutje in de berekeningen. Klopt de definitie van goede zorg nog? Met welke cijfers moet er gerekend worden en hoeveel tijd is er beschikbaar? Welke wederzijdse verwachtingen zijn er en welke kaders? Is de vraag duidelijk en is het aanbod duidelijk?

Wederzijds respect
Samenwerken met ouders is een prachtige kans om goede zorg te leveren voor hun kind. Het vraagt vooral om wederzijds respect en om vertrouwen. Met die basis kunnen ouders vanuit hun eigen positie en begeleiders vanuit hun hoek samenwerken.

Het is een goede ontwikkeling dat ouders betrokken zijn bij de zorg voor hun eigen kind. Het is mooi dat professionals hun bijdrage mogen leveren vanuit kennis, inzicht en ervaring. En het resultaat is een kind wat zich kan ontwikkelen tot een eigen individu.

Samenwerken is niet alleen rekening houden met elkaar, maar op elkaar rekenen. Uitgerekend nu hebben we elkaar heel hard nodig!  |  Door Anne-Marie Klaassen