Schadevergoeding voor (de moeder van) Brandon?

Petra van Ingen, de moeder van Brandon, heeft een eis tot schadevergoeding ingediend, omdat haar zoon als cliënt bij 's Heerenloo jarenlang onrechtmatig in zijn vrijheid was beperkt. Brenda Frederiks, universitair docent gezondheidsrecht aan het Medisch centrum van de Vrije universiteit in Amsterdam, geeft toelichting op deze nogal unieke actie.Door Brenda Frederiks

Het is al weer drie jaar geleden dat de cliënt Brandon in het nieuws kwam. Op dat moment werd hij op diverse manieren in zijn vrijheid beperkt. Brandon was met een Rechterlijke machtiging opgenomen en viel daarmee onder de reikwijdte van de Wet Bopz.

Gevaarscriterium
Een Rechterlijke Machtiging is echter nog geen vrijbrief voor de toepassing van vrijheidsbeperking. Integendeel zelfs. Elke vorm van vrijheidsbeperking mag pas worden toegepast als binnen de instelling waar een cliënt onvrijwillig verblijft, voldaan is aan strikte criteria waaronder het gevaarscriterium.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg bezocht Brandon vlak voor het moment dat de beelden van hem naar buiten kwamen. In het verslag van de inspectie valt te lezen dat er in het voorafgaande jaar geen ernstige incidenten zijn geweest waarvoor inschakeling van de politie noodzakelijk was. De moeder van Brandon stemde in eerste instantie in met de geboden zorg maar heeft het laatste zorgplan nooit ondertekend. Ze was het blijkbaar niet (meer) eens met de situatie.

Vrijheden
Inmiddels weten we hoe het is gelopen met Brandon. Hij verhuisde in hetzelfde jaar naar de instelling Asvz, waar hij nu nog steeds woont. Zijn leven is op vele fronten veranderd. Hij geniet veel meer vrijheden. Rond de kerst was hij overigens weer even in het nieuws omdat hij op heterdaad was betrapt bij een poging tot inbraak.

Rechtmatig
Ook de moeder van Brandon is het niet ontgaan dat het allemaal veel beter gaat met Brandon. Zij vindt dat het nu tijd is voor een schadevergoeding. Dit is op zich redelijk uniek in Nederland. Vooral de weg die moeder nu kiest; het civiele traject. Het is echter niet uniek om als cliënt een schadevergoeding te krijgen voor onrechtmatige vormen van vrijheidsbeperking. In de psychiatrie zijn door de rechter diverse uitspraken gedaan over de rechtmatigheid van bijvoorbeeld separatie. Belangrijke begrippen die in dat kader een rol spelen zijn subsidiariteit, proportionaliteit en doelmatigheid. Drie begrippen die ook bij Brandon vele vragen opriepen.

Excuses
Alvorens als klager bij de rechter uit te kunnen komen, moet een cliënt eerst een klacht indienen bij de Bopz-klachtencommissie. Nu moeder tijdens het verblijf van haar zoon Brandon geen Bopz-klacht heeft ingediend over de vrijheidsbeperkende maatregelen die op dat moment werden toegepast, althans daarover is niets bekend, rest de weg naar de civiele rechter.

Opvallend is echter dat moeder, tijdens een recent interview op radio 1, aangaf dat enkel excuses van de instelling zelf ook zou kunnen volstaan. Veel klachten, tuchtzaken en schadeclaims gaan over miscommunicatie of onvoldoende communicatie. Daar lijkt het in dit geval ook op, los van het feit dat Brandon een zeer heftige tijd heeft gehad bij 's Heeren Loo.