Tablet biedt vermaak aan ernstig verstandelijk gehandicapten

Mensen met een matige of ernstige verstandelijke beperking kunnen zichzelf goed vermaken met aangepaste spelletjes op een aangepaste tablet. In een woning en in een dagverblijf van Talant (Friesland) zocht woonbegeleider Robbert Vlagsma, die voorheen 18 jaar in de technologie heeft gewerkt, voor zijn studie uit in hoeverre cliënten plezier kunnen beleven aan dit soort technologie. Zijn conclusie: dat kunnen ze zeker, mits de iPad en de apps worden aangepast aan hun mogelijkheden.

De aard van de lichamelijke, zintuigelijke, cognitieve of overige (bijvoorbeeld autisme) beperkingen van een cliënt bepaalt welke eisen moeten worden gesteld aan de tablet en de apps (waarvoor geen internetverbinding nodig is), wil hij er zelfstandig plezier aan kunnen beleven.

Te veel mogelijkheden
Vlagsma ging op zoek naar geschikt materiaal, maar vond weinig dat speciaal voor de doelgroep is ontwikkeld. De meeste apps zijn Engelstalig, er zitten te veel mogelijkheden op, en ze vragen handelingen die de 14 mensen die aan zijn onderzoek meededen, niet kunnen uitvoeren.

Toen hij de apparaten en de programma's aanpaste aan de individuele cliënten, wisten de meesten zich er goed mee te amuseren tijdens de twee maanden durende proeftijd. De meesten konden dat dankzij de individuele aanpassingen, zonder directe hulp van een begeleider, en ze bleven geïnteresseerd.

Uitproberen
Vlagma's belangrijkste aanbeveling is om cliënten een iPad te laten uitproberen met de voor dit onderzoek gebruikte apps. Voorwaarde is wel een begeleider die dit met enig enthousiasme kan ondersteunen. Als vervolgens blijkt dat de cliënt er zelfstandig plezier aan beleeft, kan de afdeling waar hij of zij woont zelf een iPad aanschaffen met geschikte apps.

Een paar keer voordoen
De meeste cliënten die aan het onderzoek meededen, hadden nooit eerder een computer gebruikt. Robbert Vlagsma noemt het opmerkelijk hoe snel cliënten gewend waren aan de iPad en de apps. Een paar keer voordoen was vaak al voldoende om ze bepaalde handelingen uit te laten voeren. "Dat komt vermoedelijk omdat het aanraakscherm van de iPad heel intuïtief werkt. Het lijkt op wat de cliënten gewend zijn in het dagelijkse leven. Er was zelfs een cliënt die bij het tekenen steeds naar zijn vingertop keek om te zien of er verf op zat. Hij maakte deze ook nat als hij iets wilde wissen."

Geen stress
"Over het algemeen bleken cliënten zeer bereidwillig en geduldig bij het spelen met de apps. Als het even tegenzat dan bleven ze gewoon proberen en als het na een tijdje nog niet gelukt was gingen ze gewoon met iets anders verder. Er was over het algemeen geen sprake van stress of gemopper."

Een hoge zelfstandigheid wil overigens nog niet zeggen dat er geen begeleiding nodig is, aldus Vlagsma. Vaak hebben deze mensen een begeleider nodig die hen even op weg helpt, of die ingrijpt als het apparaat vastloopt, en het dan aan de lader hangt. De begeleiders van de woning konden overigens ondanks goede intenties en enthousiasme niet genoeg tijd vrij maken om het onderzoek volgens planning uit te voeren.

Speciaal ontwikkeld
"Er is bij het onderzoek hoofdzakelijk gebruikt gemaakt van apps die niet speciaal voor de doelgroep zijn ontwikkeld. We hebben vooral apps voor kinderen gebruikt, omdat die nog enigszins aansluiten bij het cognitieve niveau en de interesses van de onderzochte doelgroep. Het is aannemelijk dat de resultaten verbeteren met apps die zijn ontwikkeld voor mensen met matige en ernstige verstandelijke beperkingen."

Gewoon leuk
Projectleider Hielko Ophoff (hoofd zorgcentrale, nachtzorg & domotica van Talant) krijgt vaak de vraag of het gebruik van de Ipad en de apps ook bijdraagt aan de ontwikkeling van cliënten. Hoewel hij zich de vraag kan voorstellen, vindt hij hem tegelijkertijd jammer. "Deze cliënten hebben weinig vermaak, mag het ook gewoon leuk zijn?" Het onderzoek is nu afgerond , maar het succes gaat door. Woningen en activiteitenafdelingen kunnen de tablets voor vier weken lenen. De belangstelling en het enthousiasme zijn groot. Vaak besluit een afdeling na de proeftijd zelf apparatuur en programma's aan te schaffen.

Lees meer op de site van Talant