‘Tegenprestatie helpt kwetsbare mensen niet aan een baan’

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is duidelijk in zijn eindevaluatie van de Participatiewet: de wet heeft niet geleid tot verhoging van baankansen, terwijl dat uiteindelijk wel het doel was. Er kwamen veel reacties in de media op het nieuws, dat eigenlijk geen nieuws was.

Want voor mensen die voorheen in de sociale werkvoorziening zaten, daalde de kans op werk. En de grootste groep, bijstandsgerechtigden, heeft ook nog geen baan. De kansen op werk voor jonggehandicapten met arbeidsvermogen (de Wajongers) gingen wel omhoog; hun inkomen daalde echter en in veel gevallen ging het slechts om tijdelijke banen. En die tendensen zijn al langere tijd te zien. Het falen van de wet was eigenlijk al veel langer duidelijk.

Journalist Sheila Sitalsing steekt haar verontwaardiging in haar column in de Volkskrant over de gang van zaken niet onder stoelen of banken. Eerst het falen in de Jeugdzorg, dan de Belastingdienst die ging jagen op gezinnen met jonge kinderen die niets hadden misdaan en dan nu het failliet van de Participatiewet. “Die wet was er voor de kwetsbaren (…) Ze moesten werken, en wie niet aan het werk te krijgen viel, moest een ‘tegenprestatie’ leveren, om dankjewel te zeggen tegen de belastingbetalende gemeenschap.”

Hoe nu verder?
Ook directeur Frank Kalshoven van De Argumentenfabriek gaat in een column in dezelfde krant los over de niet gelukte Participatiewet. Hij vraagt zich af hoe het nu verder moet en vindt dat de overheid voor succesvolle participatie mensen in huis moet nemen. Niet voor zo nu en dan eens een gesprek, maar dagelijks over de vloer, om problemen te helpen oplossen, te trainen en te scholen en te helpen bij het vinden van werk.

Tegenprestatie
Staatssecretaris Tamara van Ark heeft al aangegeven dat gemeenten af moeten van de vrijblijvendheid om wel of geen tegenprestatie (zoals een studie, stage of werktraject) te eisen van iemand die een uitkering heeft. SCP-directeur Kim Putters sprak het effect van Van Arks plan in het tv-programma Nieuwsuur tegen, want “wij hebben niet kunnen constateren dat een verplichting bijdraagt aan het vinden van werk.”

Putters pleitte wel voor meer maatwerk en meer duidelijkheid voor werkgevers die mensen met een arbeidshandicap in dienst willen nemen. Nu weten zij vaak nog niet de weg.

Oorzaken
Volgens het onderzoek door het SCP zijn er verschillende oorzaken die hebben gezorgd voor het mislukken van de Participatiewet:
- onbekende rol voor gemeenten (zij moesten wennen aan hun nieuwe taak);
- verkeerde aannames (niet iedereen is geschikt voor werk, de complexiteit door overgang van verschillende wetten naar deze ene wet is niet verminderd en een deel van de doelgroep is niet in beeld);
- wijze van financiering (wanneer gemeente op uitkeringen besparen, mogen ze het restant houden en vrij besteden. Hierdoor richten ze hun inspanningen op de meest kansrijke groep zonder werk).  |

Lees meer in de samenvatting van de Eindevaluatie van de Participatiewet. Of bekijk de Eindevaluatie.