Terugkijktip 2Doc: Scenario’s voor een normaal leven

In de Autismeweek zond KRO NCRV 2Doc de documentaire ‘Scenario’s voor een normaal leven’ uit. De kijker maakt kennis met de 8-jarige Jonathan die autisme heeft en maar moeilijk aansluiting kan vinden bij leeftijdsgenootjes door zijn ongeremde enthousiasme. Ook raakt hij overstuur van onverwachte harde geluiden en is hij overgevoelig voor lawaai. De docu toont de worsteling van ouders, leerkrachten en behandelaars om vat te krijgen op de jongen. Ze besluiten robot Kaspar in te zetten.

Kaspar is door de Universiteit van Hertfordshire ontwikkeld om kinderen met autisme gepaster gedrag aan te leren. Jonathan blijkt goed op Kaspar te reageren en noemt hem al snel ‘zijn beste vriend’. Vrijwel iedere keer als hij op school met de robot samen is, doet hij wat de robot hem opdraagt. Kaspar heeft wel een gezicht, maar zonder expressie. Jonathan weet bij Kaspar precies waar hij aan toe is. En al doet hij soms niet wat de robot hem opdraagt, een woede-uitbarsting of gooi- en smijtwerk bij Jonathan blijft uit. Want, zeggen de behandelaars, Kaspar lokt dat ook niet uit, hij blijft neutraal.

Op de Parkschool merken leerkrachten en ondersteuners direct het verschil. Maar de ouders van Jonathan ook, alleen op een minder positieve manier. Na een lange dag op school is de jongen thuis niet te genieten en wordt hij onhandelbaar. Zijn ouders geven dat aan bij een evaluatie. De vraag is: komt dit gedrag doordat Jonathan de lange dagen niet aankan? Omdat hij overvraagd wordt? Of misschien wel ondervraagd? Jonathans moeder verzucht op een gegeven moment: “Kunnen we Kaspar niet een weekend meenemen in de thuissituatie?”

Scenario's voor een normaal leven is geregisseerd door Sander Burger en geproduceerd door Hollandse Helden in samenwerking met KRO-NCRV. De film is tot stand gekomen met steun van het Mediafonds.

Sander Burger had al vijf jaar voorbereiding achter de rug toen hij bij Jonathan terechtkwam. Het klinkt misschien gek, maar vanaf dat moment moest hij het regisseren loslaten. Daarover zei hij: “Jonathan was absoluut onregisseerbaar. En dat was ergens ook heel erg bevrijdend. Een tweede kans was er niet. Alles in de film is vastgelegd zonder mijn tussenkomst. Pas bij de montage kreeg ik weer grip op mijn materiaal."

De 2Doc Scenario's voor een normaal leven (duur: 66 minuten) werd woensdag 4 april uitgezonden bij KRO-NCRV op NPO2 en is ook terug te kijken.