Terugkijktip: Romana Vrede vertelt in Zomergasten over haar zoon met autisme

Op NPO2 was zondag 29 juli om 20.15 uur de eerste aflevering van het VPRO-programma Zomergasten te zien. Een avondvullend programma, waarin één gast aan de hand diverse zelfgekozen fragmenten uit films en tv-programma’s aan presentator Janine Abbring vertelt over wat hem of haar bezighoudt. Actrice Romana Vrede, bekend van de theatervoorstelling over en met haar autistische zoon Charlie, beet het spits af.

In de uitzending kwam Romana veel terug op het onderwerp autisme. Haar zoon Charlie van 15 is zwakbegaafd en heeft klassiek autisme. Hij kan niet praten. Romana vertelde dat hij zaterdag mee is geweest naar het Zomercarnaval in Rotterdam, dat is een jaarlijkse traditie geworden. Charlie danst graag mee op de muziek en wil vrijwel nooit de geluiddempende koptelefoon op die zijn moeder altijd bij zich heeft. Communiceren doet Charlie via gebarentaal, hij kent zo’n 300 woorden/begrippen. Maar hij laat ook zien wat hij wil door stukjes uit tekenfilms te herhalen.

Life, Animated
Niet voor niets koos Romana voor een fragment uit de documentaire Life, Animated, waarin Owen, een jongen met autisme ineens volzinnen spreekt uit Disney-films. Romana had een soortgelijke ervaring als de ouders van Owen toen zij dit aan hun arts vertelden. Die reageerde dat het gewoon napraten was, echolalie, en dat Owen waarschijnlijk geen notie had van wat hij precies zei.

Rain Man
De film Rain Man maakt Romana boos. Toen ze ‘m voor het eerst zag, had ze nog geen idee wat autisme inhoudt. In Zomergasten legde ze uit dat Rain Man voor een verkeerd beeld van autisme heeft gezorgd bij heel veel mensen. Alsof ze allemaal savants zijn. “Rain Man telt ineens mee, omdat hij in een lichtblauw pak loopt en veel geld verdient”, reageert ze.

Café Lehmitz
Van theatergroep Carver koos Romana een scene uit Café Lehmitz, waarin René van ’t Hof een gevulde koek eet. Dat doet hij op een manier die veel overeenkomsten vertoont met mensen die autisme hebben. “Alleen hier is het kunst”, zei Romana.

In my language
Tot slot een YouTube-video van Mel Baggs, die autisme heeft en niet kan spreken. Via de video laat ze zien hoe zij communiceert met de wereld. Romana koos dit fragment omdat het haar veel inspiratie gaf voor haar voorstelling Who’s afraid of Charlie Stevens. Romana hoopte dat door dit levendekunstwerk met en over haar zoon mensen op een andere manier naar autisme zouden gaan kijken. Klik besteedde destijds aandacht aan de voorstelling Who’s afraid of Charlie Stevens?

De aflevering van Zomergasten met Romana Vrede is tot tien dagen na de uitzending terug te kijken via NPO Gemist en vpro.nl/zomergasten. Je kunt er de gehele uitzending terugzien, maar ook kiezen voor bepaalde fragmenten.